Hüsnihattın beş temel unsuru vardır: 1-Hattat, 2-Kelime, 3-Kalem, 4-Kâğıt, 5-Mürekkep.

Bu unsurlar, örneğin mürekkebin, kalemin ya da kâğıdın önüne alınmasındaki gibi makul gerekçelere tabi olarak yer değiştirebilirler ama iptal edilemez. Ayrıca, kendi içlerinde cinsleri ve şekilleri itibariyle çeşitlenmeleri de bunların temel unsur olarak varlıklarına bir halel getirmez.

Ancak büyüklerimizin hattın tarihine, hattatlar silsilesine, hat malzemelerine ve bunların imaliyle kullanılma tarzlarına, ölçülerine… dair telif ettikleri eserlerde mürekkep konusu biraz ihmale uğramış gibidir.

Örneğin zikredilen konularda ilk bilgileri veren

İbnü’n-Nedîm

’de iş böyledir. Hazretin

el-Fihrist

’inde Arap elifbasının tarihi, Mushaf yazısı (ki, hüsnihat evvel emirde Kur’an içindir), yazı ölçüleri ve adları, kitapların fazileti, belli başlı milletlerin alfabeleri, kalem açma şekilleri ve varak (kâğıt) çeşitleri… sırasıyla anlatılır ama mürekkepten tek kelime edilmez. (el-Fihrist, trc.: Ramazan Şeşen, YEK Başkanlığı, İstanbul 2019).

Oysa ki, “De ki: Rabbimin sözlerini yazmak için denizler mürekkep (

bahru midâd

) olsa, bir o kadar mürekkep ilâve etseydik dahi rabbimin sözleri bitmeden mutlaka deniz tükenirdi.” mealindeki ayette (18. Kehf suresi: 109) med (uzatma), medet, imdat, müddün (ölçü birimi) kelimeleriyle aynı kökten gelen midâd yani mürekkep kelimesi, yazma ve tükenme fiillerine birlikte tabi kılınmış, hatta “..Divitin (kalemin) kendisi ile yazdığı karışım, kandilin yakıldığı yağ” ve “Kendisi ile imdad olunan, destek sağlanan (yazı yazılan) şey” anlamlarıyla midâd, yazma kastını da taşıyan “kelime”........

© Yeni Şafak