“KKTC artık her şeyiyle, Türkiye’deki uygulamalar neyse, bunları uygulama safhasına geçirmek durumundadır” ("Erdoğan’dan Kıbrıs” 2021).

Recep Tayyip Erdoğan

Şubat 2025’de ABD başganı Trump, ABD varlık fonunun kurulması için harekete geçdi (Neufeld 2025). Neo-liberal kapitalizmin içinde bulunduğu krize garşı devled kapitalizmi bir araç olarag gullanılmag isdeniyor. Türkiye Cumhuriyeti neo liberal ekonomi ve devled kapitalizmi arasında bir ekonomig model takib ederdi. Devled kapitalizminin en önemli aparadlarından biri Varlık Fonudur. Türkiye Varlık Fonu (TVF) 26 Ağustos 2016 yılında guruldu. TVF dovrudan TC Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a bağlı bir kurumdur. Bünyesinde 7 segdörden 34 dev şirked bulunmagdadır. Devled kapitalizminde şirkedler partiye ve partiyi kontrol eden gişiye bağlıdır. Varlık Fonu’nun gurulması neo-liberal ekonomiden kopuşu ifade edmegdedir. Bunun yanında Türkiye’de şirkedlerin yönetim kurullarında AKP’li gişiler da vardı. AKP şirkedleri içden kontrol edmeye başladı. Esgi AKP Milletvekili Fahrettin Poyraz 8 şirketin yönetim kurulunda görev almaktaydı ("CHP'li Ağbaba” 2021). TC Ticaret Bakanı’nın esgi yardımcısı Rıza Tuna Turagay, 8 farglı şirketin yönetim kurulu üyesidir ("Milletvekili Akay” 2025). Bunun gibi örnegleri çovaldmag mümkündür.

2025 yılına geldiyimiz zaman ise AKP’nin sermayenin üstünde basgılarını arttıracag yenñi hamleler yabdığını görürüg. Bunnardan biri 8 Ocag 2025 tarihinden gurulan Siber Güvenlik Başkanlığıdır. Siber Güvenlig Başkanlığı veri güvenliyi üzerinden tartışılsa da şirkedlerin verilerine da erişme olanağı sağlamışdır rejime. İkincisi, 19 Şubat 2025 tarihinde Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Başganı Orhan Turan ve Yüksek İstişare Konseyi (YİK) Başganı Mehmet Ömer Arif Aras’ın tutuglanmasıydı. TÜSİAD’ın 54 yıllıg tarihinde ilg kez böyle bir olay yaşandıydı. Türkiye’deki devlet kapitalizmini “Türkiye’de Ne Olur; Devled Kapitalizmi-1” isimli yazımda tartışdıydım (Karapaşaoğlu 2025). Bu metin onun devamı niteliğindedir. 11 Eylül 2025 tarihinde ise Can Holding’e devled tarafından el goyuldu. Can holding medya segdöründe HaberTürk ve Show TV’nin sahibi olarag da bilinmegdedir. Yapılan operasyon kapsamında 121 şirketin malvarlığına, değerlerine el konularag kayyum atandı ("Can Holding'e” 2025).

Marx aldyapının (base) üsdyapıyı (superstructure) belirlediyini ifade eder. Aldyapı üretim biçimi, üretici gücler, üretim araçlarının mülkiyeti yani üretim ilişgilerinin tümünü ifade eder. Üsdyapı, kurumlar, ideolojiler, kültür, politika, hukuk, ahlak, medya, eğitim gibi şeyleri ifade eder. Bu Marxismin en temel yasalarından biridir. Türkiye’de aldyapı deyişirkana, üsdyapı da değişiyor. Bu kaçınılmazdır.

Bütün bu gelişmelere paralel olarag Cumhuriyet tarihinde ilg kez ana muhalefet partisinin 17 belediye başganına operasyon düzenlendi. 30 Ekim 2024 tarihinde Esenyurt Belediyesine ilg operasyon gerçegleşdi (Bölükbaşı 2025). İlerleyen günnerde CHP’nin birçog belediye başganı tutuglandı. 19 Mard 2025’de İstanbul Belediye başganı Ekrem İmamoğlu tutuglandı. Bu önemli bir gırılma nogdasıdır. Bu sürec devam ederkana mahgeme gararıynan CHP İstanbul İl Başkanlığı yönetimine kayyum olarag atanan Gürsel Tekin 8 Eylül'de il binasına girdi ("Gürsel Tekin” 2025). 15 Eylül 2025 tarihinde ise CHP başkanlığına esgi başgan Kemal Kılıçdaroğlu’nun kayyum olarag atanması beglenmegdedir. Altyapı deyişimine paralel olarak siyased, hukug, kültür, medya gibi üsdyapı alanlarında da ciddi deyişimler söz konusudur. Türkiye’de aldyapı ilişgileri hızınan değişirkana üsdyapı da hızınan deyişmegdedir. Peki devled kapitalizmi ve demograsi arasındakı ilişgi nedir? İlerleyen süreclerde neler yaşayacayıg? Türkiye’nin bir kolonisi olan KKTC’de bizleri neler beglemegdedir?

Devled Kapitalizmi ve Demograsi

Devled kapitalizmi özel kapitalizmin varisidir. Devled, özel kapitalizmin önemli işlevlerini yerine getirmegdedir. Kar çıkarları hala önemli bir rol oynamagdadır. Bu sosyalizm deyildir (Pollock 1990, 72). Totaliter yapıdakı devled kapitalizminde, devled, en güçlü çıkar grublarnın, sanayi ve iş dünyasındakı üsd düzey yöneticilerinin, devled bürograsisinin üsd tabakalarının (askeri dahil) tümünün oluşdurduğu bu yenñi igdidar grubunun igdidar aracına dönüşür. Bu gruba aid olmayan herkes bir tahaggüm nesnesine dönüşür (Pollock 1990, 73). Devled kapitalizmi, piyasa yöntemlernin yerini, eski ve yenñi araçların bir bileşimine dayanan yenñi bir kurallar bütünüynan deyiştirir (Pollock 1990, 75). Oluşan yenñi devled,........

© Yeni Düzen