İnsanlığın bireyselleşme süreci bunun bir yansıması ve muhassalasıdır. Bu yüzden sosyolojinin en önemli meselelerinden biri; feodalitenin, ağalığın bitirilmesi konusudur.

Fert olarak insanın bireyselleşme süreci de insanı insan yapan ve bağımsızlaştıran en önemli aşamadır. Yetişkinlik sonrası bir birey olarak yaşayabilen ve kendi kararlarını kendisi alabilen her fert tam bir insandır.

Elbette insan insana muhtaçtır, ama aslolan ihtiyaçla isteğin mübadele ve takas edilmesidir. Muhtaç olan ihtiyacını kendisi hissedip bildirince yardıma koşulması da bu kapsamdadır.

“Senin yerine ben karar veririm” baskısı altındaki insan hakiki insaniyetten uzaktadır. Baskıya direnme şuurundan mahrumiyet zayıf bir imanın göstergesi ve neticesidir.

Aklını şeyhinin ya da ağasının cebine koyanlarla fikren muhatap olmak dahi zordur.

Osmanlı Devletinde devlet katlarında hukukî bir statüyü ve ayrıcalığı ifade eden “efendi, bey, paşa” gibi unvan ve lâkapların kaldırılması cumhuriyetin hukukta eşitlik idealine uygun olabilir. Ama önemli olan bunların fiilen bitip bitmediğidir.

Tek parti dönemi siyaseti de toprak ve tarım reformu gibi uygulamalar da bilhassa doğu ve güneydoğudaki ağalık........

© Yeni Asya