Oniki Ada, Ege denilen Adalar Denizi’nin güneyindeki irili ufaklı 20’nin üzerinde adanın tamamının olduğu bölgeye verilen isimdir. 12 adet ada kastedilmiyor değildir. Bu söyleyişi, Balkan Harbi öncesinde Yunanlılar, dodeca [oniki] nesos [adalar] diye kullanmaya başlamış, Avrupa da onu benimsemişti. Geçen asırdan bu yana Türkiye’de de “Oniki Ada” sözü yaygınlık kazandı. Bu adalara Osmanlı Türkçesi’nde “Cezâir-i Bahr-i Sefid” [Akdeniz Adaları] deniyordu. Türkçede Ege diye bir kelime yoktu. Orası, Adalar Denizi’dir. Bu adalara Yunancada “oniki ada” denmedi de aslında Türkçenin tesiriyle olmuştur. Osmanlı devlet idaresinde mevzubahis bu adalar; 12 üyeden meydana gelen mahallî bir meclis tarafından yönetilirdi… Kerpe, Doğancık [Sarya], Çoban [Kadıs], Kızılhisar [Meis], Rodos, Herke, Limoniye [Alimnia], İlyaki [Aleki], İncirli [Niseros], Yalı [Gyali], Sömbeki [Symi], Koçbaba [Astropal], Keçi [Kappari], Kilimli [Kelemez], Levyos [Leras], Lipso [Leipsos] Patmos [Patino]… bölgede yer alan adalardan bir kısmıdır… Anadolu kıyılarına bazıları bir horoz ötümü, bazıları yüzücü kulaçları mesafesinde bulunan bu adalar, 16’ncı asırdan 20’nci asrın başlarına kadar dört yüz sene boyunca Akdeniz hâkimiyeti ve kuzey Afrika denetimi adına Osmanlı Türkiye’sinin mülküydü. 20’nci yüzyılın başından itibaren aleyhimize çevrilen diplomatik manevra ve hilelerle Anadolu’dan koparılarak Yunanistan’a bağışlandı. Bu neticenin bir sebebi İtalya, Yunanistan ve onlara destek veren Avrupa olduğu gibi diğer sebebi de 1910-1950 arasında Türkiye’de zayıf hükûmetlerin işbaşında bulunmasıdır. Olayın seyrini kısaca şöyle resmedebiliriz: 4 Ekim 1911’de İtalyanlar, Kuzey Afrika’da elimizde kalmış son vatan parçamız olan Trablusgarb’a saldırdılar. Sunisiler ve Ömer Muhtar gibi yerli kahramanlar, Türk kuvvetlerinin yanında yer aldı. İtalya ve onunla birlikte İngiltere ve Fransa, Osmanlı Devleti’nin fazla dayamayacağı görüşündeydiler. Aksi oldu. Trablusgarb, düşmüyor; Türkiye, geri adım atmıyor; bu durum da İtalya umumî efkârında kargaşaya yol açıyordu. Roma, bunun üzerine........

© Türkiye