Ergenlik, biyolojik, psikolojik ve sosyal açıdan yoğun değişimlerin yaşandığı bir dönemi ifade eder. Bu süreçte birey, kimlik gelişimi, bağımsızlık kazanma ve sosyal çevre ile ilişkilerinde belirgin değişiklikler yaşar. Ergen, artık çocukluk dönemi aile yapısının dışına çıkarak, kendi değerlerini, fikirlerini ve duygusal ihtiyaçlarını test etmeye başlar. Bu süreç çoğu zaman aile içinde çatışmaların, yanlış anlaşılmaların ve iletişim kopukluklarının ortaya çıkmasına neden olur (Steinberg, 2017).

Aile içi ilişkilerde saygı ve sevgi, hem ergenin hem de ebeveynin psikososyal sağlığını doğrudan etkiler. Ergenin davranışları, çoğu zaman aileden bağımsızlık ve kendi kimliğini oluşturma çabası olarak yorumlanabilir; ancak bu çabalar yanlış algılandığında çatışmaya dönüşebilir (Santrock, 2020). Ebeveynlerin ergen davranışlarına tepkisi, çocuğun kendine güvenini, sosyal ilişkilerini ve psikolojik gelişimini şekillendirir.

I. Ergenlik Döneminde Saygı ve Sevgi Arayışının Psikolojik Boyutu

Ergenlik, bireyin kimlik geliştirme sürecinde yoğun bir bağımsızlık ihtiyacı hissettiği dönemdir. Erikson’un psikososyal gelişim kuramına göre, ergenler kimlik ve rol karmaşası arasında gidip gelirler (Erikson, 1968). Bu süreç, aileye karşı meydan okuma, tartışma veya ev kurallarına karşı gelme gibi davranışlarla kendini gösterebilir. Ergen, kendi değerlerini test ederken, aileye olan bağlılığını ve sevgisini sorguluyor gibi davranabilir.

Bu dönemde ergenin gösterdiği bağımsızlık ihtiyacı çoğu zaman aile tarafından olumsuz algılanır. Ebeveynler, çocuğun saygısız veya sorumsuz olduğunu düşünebilir. Oysa ergenin temel amacı, kimlik sınırlarını belirlemek ve duygusal özerkliğini pekiştirmektir (Santrock, 2020). Psikolojik açıdan bu davranışlar, normal gelişim sürecinin bir parçası olarak görülmelidir.

Ailelerin bu dönemde dikkat etmesi gereken nokta, ergenin özerklik ihtiyacını reddetmeden, sınırlarını net ve tutarlı biçimde belirlemektir. Bu, çocuğun kendini güvenli bir ortamda ifade edebilmesini sağlar ve aile içindeki saygı-dinamiklerini korur. Psikolojik destek ve açık iletişim, ergenin kendini anlaşılmış hissetmesini sağlayarak çatışmaları azaltır.

Ergenlik döneminde hormonal değişimler, ergenin duygusal tepkilerini yoğunlaştırır. Ani öfke patlamaları, alınganlık ve çekingenlik davranışları, aile içinde yanlış yorumlanabilir. Ergenin bu tepkileri, çoğu zaman aileden daha fazla ilgi ve onay beklediğinin göstergesidir (Steinberg, 2017).

Duygusal dalgalanmalar, ergenin empati ve sosyal becerilerini sınamasına da neden olur. Örneğin, aileden gelen eleştiriler aşırı tepkiyle karşılanabilir veya ergen, sevgiyi sınamak amacıyla itici davranışlar sergileyebilir. Bu davranışlar, aile tarafından kişisel bir reddedilme olarak algılanabilir.

Aileler, bu dönemde duygusal tepkilere sabırla yaklaşmalı ve ergenin duygularını ifade etmesine izin........

© Turkish Forum