Zengezur’dan Namert Koridoru

“Geçme namert köprüsünden / Ko aparsın su seni / Yatma tilki gölgesinde / Ko yesin aslan seni…” ile başlayan, edebiyatımızda birçok versiyonu bulunan, aynı zamanda siyasetin temel ilkelerini özetleyen meşhur şiiri, İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan’ın niçin, kime karşı okuduğunun analizine yoğun gündem yüzünden sıra gelmedi. Bu mısraların oldukça geniş yelpazedeki anlamlarından biri: Namert köprüsünden geçeceğine / Bırak su seni götürsün / Tilki gölgesinde yatacağına / Bırak aslan seni yesin… Azerbaycan Türkü Cumhurbaşkanının daha önce Türkçe şiir okuduğu için uyarıldığı biliniyordu. Ancak İran’da Türkçe isim yasağı uygulandığını, yasağın kalktığı haberlerinden öğreniyoruz. Demek ki Farisi kökenliden çok Türkün yaşadığı, yönetimin kilit noktalarında Türklerin bulunduğu İran’da Türkçe isim yasağı varmış!

Azerbaycan ve Ermenistan liderlerini Beyaz Saray’da buluşturma şovu, Trump açısından kazanım olabilir. Böylece çatışmaları bitirme vaadini hiç değilse bu coğrafyada gerçekleştirdiğinin pazarlamasını yaptı. İki liderin de Trump’ı Nobel Barış Ödülü’ne aday göstermesinin, Beyaz Saray’ın talebi üzerine yapıldığı anlaşılmaktadır. İsrail-İran “savaşını” durdurduğu için de Pakistan, Trump’ın adaylığını önermişti. Putin ile Alaska fiyaskosu sonrasında başka devletlerin de önerileri gelebilir. Bununla beraber öncelikle Trump’ın Zengezur “başarısının” anlamı üzerinde durmamız gerekmektedir.

30 yıldan fazla süren uzlaşmazlık ve çatışmalardan sonra iki liderin, ilk defa olmasa da bir araya gelmesi elbette önemlidir. Toplantı sürecinde, hemen her bölgesel gelişmede olduğu gibi bu “önemli” görüşmenin asıl mimarının Türkiye olduğuna dair derin yorumların yapılmaması tuhafıma gitmişti. Nihayet birçok kanalda beklenen yorumları gördük: Toplantı, Ankara’dan Bakü’ye telefonlar sayesinde gerçekleşmiş. Yani asıl başarı Trump’ın değil de Türkiyeninmiş. Mümkündür, fakat başarının ne olduğu tartışmalı olduğu halde yorumlarda derin bilgisizlik dikkat çekmektedir.

Beyaz Saray’daki mutabakat, uluslararası hukuk kaynağı olarak sözleşme niteliği taşımayıp protokol metni, sözleşme taslağıdır. Mutabık kalınan konuların bağlayıcı metin haline gelmesinde Azerbaycan kaynaklı sorun çıkmayabilir, fakat Ermenistan anayasal sistemi kapsamında daha öncekilerde olduğu gibi engellerin çıkma ihtimali oldukça yüksektir. Bununla beraber mevcut mutabakat, sadece Azerbaycan’ın değil fakat Türkiye’nin önemli hususlarda kaybettiği, Ermenistan’ın kazandığı ayrıntıları içermektedir. Dolayısıyla Ermenistan bir sonraki........

© Turkish Forum