Diğer

T24 Haftalık Yazarı

02 Kasım 2025

Reha İsvan

"Komutanlık Önüne,

29 Ekim 1982’de mektup yazarak kızımın bayramını kutlamak istedim (...) Köşesini Türk bayrağı ile süsleyip milli renklerimiz olan kırmızı-beyaz olarak el yazımla yazdığım mektup postalanmayarak iade edildi (...) Amacım, evlatlarıma memleket havası sunmak, Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla duyduğum coşkuyu onlarla paylaşmaktı."

Metris Cezaevi'nden yazılan bu dilekçenin altında "Cumhuriyet Reha İsvan" yazıyordu. Muhtemeldir ki dilekçe önüne geldiğinde, cezaevi komutanı, "Cumhuriyet" diye bir ad olamayacağını, kendisiyle dalga geçildiğini düşünmüştür.

Cumhuriyet Reha İsvan, yaşasaydı 29 Ekim'de 100 yaşına girecekti. 2013'te yaşama veda etti. Barış Derneği yöneticisiydi. Ülkenin önde gelen aydınları, düşünürleri bu derneğin çatısı altında toplanmışlar, barışın korunması, soğuk savaşın sıcak çatışmalara dönüşmemesi için çabalıyorlardı. 12 Eylül Darbesinin hemen ardından bu derneğe yönelik soruşturma, büyük bir tutuklama hamlesine dönüşmüştü. Dernek yönetici ve üyelerinin en büyük suçu "Barış istemek yoluyla NATO'dan çıkmayı hedeflemek"ti ve elbette "hepsi komünist"ti!

Reha İsvan da tutuklandı. "Size kelepçe takmak zorundayım" dedi, subay. O bileklerini uzattı: "Buyurun, hemen kelepçeleyin; onlar benim onur bileziklerimdir."

"İkindi vakti taktılar kelepçeleri. Araba hareket edip Metris'e geldiğimizde saat dokuz olmuştu (...) Bir yüzbaşı koşarak geldi. İki yanında iki sıra asker dizilmişti. Benim bir şeyden haberim yok; babamın ve eşimin görevlerinden dolayı alışık olduğum için bana saygı çağrışımı yaptı. Sanki bir karşılama merasimiydi. Bu iki sıra askerin, yanlış bir davranışta bulunursam beni coplamak için hazır bekletildiğini bilmiyordum."

57 yaşındaki Reha Hanım, dokuz kişinin kaldığı dört metreye yedi metrelik kaçakçılar koğuşuna konur. Ertesi sabah faşizmin bir başka yüzüyle karşılaşır, bir adı Cumhuriyet olan Reha........

© T24