Ordu Ermeni Mahallesi Kurtuluş Sokak!
Diğer
23 Şubat 2025
Osmanlı döneminde Rumca “Tatavla” adıyla bilinen, nüfusunun çoğunluğunun Rum olduğu semt, erken Cumhuriyet döneminden bugüne Ermeni cemaatinin de yoğun olarak yaşadığı bir yer. 1929’da aldığı “Kurtuluş” isminin hikayesi Anadolu’dan bağımsız değil! Türkiye’de semt, mahalle, apartman ve insan isimlendirmelerinin büyük bir politik alt okuması olduğu bir gerçek. Ordu’da Türk Sokak’dan başlayan, Zafer Sokağa bağlanan ve Kurtuluş Sokak’la devam eden Zafer-i Milli Mahallesi’nin yani Ermeni Mahallesi’nin köklü geçmişini, devlet aklının rövanşist isim değişiklikleriyle hafızalardan silme hamlesi utanç verici. Aynı devlet aklı, 1970’lerin sonunda da “Kurtuluş” isminin bir sol örgütü çağrıştırması dolayısıyla tekrar isim değişikliğine gitmek istemişti.
Binlerce insanın, 1915 Ermeni Tehciri’nde yaşanan akıl tutulmasının bir süre sonra sona ereceğini ve evlerine döneceklerini düşünerek, sesini çıkarmadan, tüm geçmişini, birikimini, evlerini, mezarlarını ardında bırakarak çıktığı ölüm yolculuğunda yaşanan acılar sonrası bu neyin zaferi anlamak mümkün değil! Vali Mustafa Malay zamanı (1996-1997) Kurtuluş Sokak ismi yerel tarihçi “Sıtkı Çebi Sokak” adını aldı. Ermeni Mahallesi’nin 1930’lu yıllarına baktığımız, kot farkı sebebiyle solda tek kat olarak gördüğümüz yapı, aslında iki katlı ve üstüne daha sonra bir kat daha çıkılmış. Orası da yıllarca Sıtkı Amca’nın kitaplığı ve çalışma odası oldu. Arşivinin de büyük kısmı bendedir. Sıtkı Amca’nın baba evinin de Ermeni Mahallesi’nde olmasına rağmen, buranın geçmişi, komşuları ve tanık olduğu yüzlerce şeyi pas geçmiş olması, Ordu tarihine dair böylesine meraklı ve üretken biri için imkansız. Bu suskunluk bilinçli bir tercih. Rusların Trabzon'u işgali sonrası (18 Nisan 1916) Çebi ailesi gibi Ordu’ya göç eden çoğu ailenin yerleştirildiği Ermeni (1915 sonrası Ermeni Mahallesi zaten boşaltılmıştı.) ve Rum Mahallerinde ki sosyolojik yapının ve dönemin koşullarının, gelenlerde şekillendirdiği düşünce yapısı ve milliyetçi konumlanmanın alt okuması daha........
© T24
