menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Prof. Dr. Sinan Canan stresin olumsuz etkisini azaltacak formülü açıkladı: Her saniye yapıyoruz ama doğrusu ne?

7 0
13.02.2025
Çağımızın en büyük problemlerinden stres, çoğu hastalığın çıkış nedeni olarak gösteriliyor. Sputnik Türkiye, Profesör Doktor Sinan Canan'a 'stres ile nasıl başa çıkılır?' diye sordu. Stresle baş etmenin formülünü 'doğru nefes almak' olarak açıklayan Sinan Canan, 'bir şeyleri kaçırma korkusu'nun en büyük nedenlerinden birini ise sosyal medya olarak görüyor. Canan, "Milyarlarca insanla temastayız, haberdar oluyoruz, haber alıyoruz. Bu maalesef beynimizin kapasitesinin izin vermeyeceği kadar bir kitleyi takip etme zorunluluğu doğuruyor" diyor.

Stres nedir?

Modern çağın en büyük sorunlarından biri stres. Sırtı tutulana da, migreni tutana da doktorlar 'stresten uzak dur' diyor. Peki nedir bu stres?

"Bir canlı organizmanın herhangi bir işlevi kısıtlandığı zaman yani üremesi beslenmesi hareketi ya da acıdan kaçması engellendiğinde organizmanın ona karşı ürettiği otomatik tepkiler zincirine stres tepkisi denir. Biyolojik olarak aslında faydalıdır. Fakat biz genellikle stresin yarattığı olumsuz ruh durumuna konsantre oluyoruz ve olumsuz bir şey gibi algılıyoruz. Biyolojik anlamda stres organizmanın hayatta kalmasını destekleyen bir savunma sistemidir."

© AASinan Canan

Sinan Canan

© AA

'Oturup düşünerek kendimizi strese sokabiliriz'

İnsanların zihinsel olarak stres üreten tek canlı olduğunu söyleyen Canan, 'düşünerek kendimizi strese sokabiliyoruz' dedi ve "Kısıtlanma hissi stres yaratır ama doğadaki tüm canlılarda olduğu gibi biz de aynı stres sistemini paylaşıyoruz. Onlardaki tetiklenen mekanizma aynısı bizde de oluyor. Biz zihinsel olarak stres üreten tek canlıyız. Sadece oturup düşünerek kendimizi strese sokabiliyoruz. Belirsizlik bizi çok fazla strese sokabiliyor. Bir an bir saat bir gün hatta 10 yıl sonra ne olacağını bilememek stres yaratıyor. Modern yaşam koşullarının unsuru stresi tetikliyor" dedi.

'Akut stres yararlı, kronik stres son derece zararlı'

'Stres vücutta nasıl oluşur' sorusunu yanıtlayan Canan, süreci adım adım anlattı:

"Bir organizma stres tepkisi geliştirince önce beyinde mekanizmalar tetiklenir. İlk olarak beyinde amigdalanın harekete geçmesidir. Bu hormonlarımızın en üst yönetim merkezi olan Hipotalamusun uyarılmasına sebep olur. O da uyarılınca hormonlar salgılayarak bunları kan dolaşımına verir. Bu hormonlardan ACTH hormon adlı hormon, böbrek üstü bezlerimize giderek oradan kortizol hormonu salgılamamıza sebep olur. Bu dakikalar için olur, kortizol birkaç dakika sonra kanda yükselmeye başlar, o yükselince de beynin aşırı uyarılması, kan şekerinin yükseltilmesi, bağışıklık sisteminin durması gibi, sindirimin yavaşlatılması gibi stres durumunda işe yarayan faaliyeti tetikler."

Canan kronik stresin son derece zararlı hastalıklara kapı açtığını da vurguladı:

"Bunlar organizmanın stres üreten unsura karşı savaşması için gerekli enerjiyi toplamasını sağlar. Fakat insan gerçek bir tehlike olmadığında bile zihnen stres reaksiyonunu tetikleyebildiği ve özellikle şehirli insanlar bunu gündelik hayatta sayısız defa yapabildiği için, canlılarda çok kısa sürede salgılanan ve kaybolan kortizol sürekli yüksek vaziyette........

© Sputnik Türkiye