Bir Mayıs günüydü. Bafra’nın dar sokaklarında yürürken Tabakhane Mahallesi’nden geçiyordum. Başımı çevirince, bir tabelaya gözüm takıldı: Hamit Çalış Sokağı. O an zihnimde bir dizi soru belirdi: Kimdi bu adam? Ne yapmıştı da adı bir sokağa verilmişti? Mahalle için nasıl bir anlam taşıyordu? Kalbimde beliren bir kıpırtıyla adımlarım yavaşladı. Fark etmeden bir hayat hikâyesinin izini sürmeye başladım. Araştırdıkça karşıma yalnızca bir insanın yaşamı değil, Bafra’nın kültürel hafızasına işlenmiş bir karakter çıktı. O isim yalnızca bir sokakta değil, nice yürekte yaşamaya devam ediyordu.
Bafra’nın sıcacık mahallelerinden birinde, herkesin derdine koşan, adı anıldığında yüzlerde tebessüm beliriveren biri yaşadı: Hamit Dayı, namı değer adıyla Lalinci Hamit. Mahallenin görünmeyen kahramanıydı; hiçbir menfaat beklemeden yaptığı iyiliklerle herkesin gönlünde yer etti, adeta herkesin öz dayısı oldu. Onun yaşamı, küçük bir mahallede bile büyük izler bırakmanın mümkün olduğunu gösteren ilham verici bir hikâyedir.
1908 yılında dünyaya gelen Hamit Çalış, mütevazı bir geçmişin evladıydı. Babası Hakkı Bey, Karadeniz’in Ünye ilçesinden gelmişti. İlk eşinin vefatının ardından, 1877–1878 Osmanlı-Rus Harbi sonrası Van’dan göç etmek zorunda kalan ve küçük yaşta Samsunlu bir aileye evlatlık verilen Emine Hanım ile evlendi. Bu evlilikten dört erkek, iki kız olmak üzere altı çocuk dünyaya geldi. Hamit, bu kalabalık ailenin en büyük evladı olacaktı.
Aile önce Alaçam ilçesine yerleşerek geçimini fırıncılıkla sağladı. Hamit, çocukluğunun ilk sekiz yılını burada geçirdi. Henüz oyun çağındayken babasının yanında fırında çalışmaya başladı. Ardından aile, Bafra’ya taşındı. Bu şehir, onun karakterinin şekillendiği, iyiliğin alışkanlık, yardımseverliğin refleks olduğu mekân hâline gelecekti. Fırınında pişen ekmek, sadece açlığı değil; yokluğun ortasında dostluğu, merhameti ve birlikte var olmayı da doyuruyordu.
Özellikle I. Dünya Savaşı yıllarında, ülkenin........

© Samsun Gazetesi