Bafra Asri mezarlığında Arife günüydü. Güneş, son ışıklarını mezar taşları üzerine serpiştirirken ziyaretçiler dualar eşliğinde geçmişin izlerini arıyordu. Rüzgar; mermerler arasında dolaşıyor, unutulmuş isimlerin üzerine hüzünlü bir dokunuş bırakıyordu. O isimlerden biri, zamanın sessiz tanığıydı: Ali İşman.

Fotoğraf 1: Ali İşman ve eşi Mediha Hanım

Yıpranmış mezar taşı, bir hayatın kırık parçalarını saklıyordu. Mersin balığının yumurtasından siyah havyar üreten Bafra’da Kızılırmak’ın denize döküldüğü Fener’de yankılanan bir miras bırakan o adam… Kimdi? Ahir ömründe neler yaşamıştı? Belki de taşın ardında saklı hikaye, ziyaretçinin adımlarıyla yeniden fısıldayacaktı. İşte hikayesi:
Bafra, Türkiye’nin en önemli siyah havyar üretim merkezlerinden biri olsa da bu üretimin nasıl başladığına dair kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Bölgedeki balıkçılar ve çeşitli kaynaklar, havyarcılığın gelişiminde farklı kültürel etkileşimlerin etkili olduğunu göstermektedir. Bazı anlatımlara göre, havyar üretimini Bafra’ya ilk getirenler Bolşevik Devrimi sonrası Rusya’dan kaçan Kazakların Bafra’ya yerleştiğini ve havyarcılığı burada sürdürdüğünü öne sürmektedir. Sürmeneli balıkçılar bu avcılık yöntemini onlardan öğrenerek zamanla kendi çevrelerine yaymışlardır.
Bunun yanı sıra, bölgedeki gayrimüslim toplulukların da havyarcılık geleneğinin oluşumunda etkili olduğu düşünülmektedir. Özellikle Nevşehir’in Mustafa Paşa (Sinasos) kasabasında yaşayan Kapadokyalı Rumların........

© Samsun Gazetesi