Adımın isim kaynağı, Antik Mısır’da yaygın bir soyad Moses 3000 yıl sonra yeni açılan Gem Müzesi’ndeki Ramses ile karşılaşsa ne konuşurlardı dersiniz?

Şüphesiz Antik Mısır halen gizemlerini koruyan birçok eser barındırsa da, bir yandan da bu hafta dünya Musevileri’nin kutladığı Pesah (Özgürlük) Bayramı’nda kötü firavun II.Ramses’ten kurtuluşun ve kutsal topraklara özgürlüğe gidişin hikayesinin çıkış noktasıdır.

Mısır kayıtları, 19. hanedanlığın (yaklaşık MÖ 1293-1185) krallarının Levant'ta büyük bir askeri program başlattığını doğrular. Bu çabanın bir parçası olarak, Kral Seti I halefi II.Ramses'in daha sonra Pi-Ramesses adını vereceği yeni bir garnizon şehri inşa eder.

İbranilere ilk atıf, Ramses'in oğullarından biri olan Firavun Merneptah'ın Zafer Stela'sında görülür. Bu anıt MÖ 1207 civarına tarihlenir, bu da Exodus hikayesinin Merneptah'ın saltanatından önceki bir zaman diliminde, muhtemelen MÖ 1280 ila 1220 arasında geçebileceğini doğrular. Exodus'a dair hiçbir kayıt Mısır tabletlerinde bulunmamakta, ancak bu da genelde hanedanlığın yenilgileri kaydetme alışkanlığı olmamasına yorumlanmaktadır. Nitekim, Mısır'daki Sami göçmen işçilere dair bol miktarda kayıt vardır.

Değerli dost, Şalom yazarı Vedat Levent’ten öğrendiğim bilgiye göre de, kuvvetli ihtimallerden biri yeni hanedanın ilk firavunu Ahmoşe’nin kovduğu Hiksoslar’ın biz Yahudiler........

© Şalom