Kur'anın ifadelerinde bütün zamanlara bakan muhteşem bir genişlik vardır. Kur'anı iyi bilen her bir müçtehid, kendi meselesine bakan yönüyle âyeti ele alır, istinbatta bulunur. Bu bağlamda -mesela- şu âyete bakabiliriz:

“Onlar (düşmanlarınız) için gücünüzün yettiğince kuvvet hazırlayın.”[1]

Hz. Peygamber, âyetteki "kuvvet" ifadesini, "kuvvet atmaktır" şeklinde açıklar ve bunu üç defa tekrarlamak suretiyle vurgular.[2] Şüphesiz bu açıklama, kuvvetin büyük ölçüde atmaya dayanması noktasındandır. Bu, Rasulullah devrinde ok, mızrak, mancınıkla atmak şeklinde idi. Fatih Sultan Mehmet, âyeti kendi devrinin şartları içinde “şahi topları atmak” şeklinde anladı ve uyguladı, Ortaçağı kapayıp Yeniçağı açtı. Günümüzde ise ayet bomba atmak, füze atmak şeklinde yorumlanabilir. Çünkü bugünün savaşlarında da daha iyi atan savaşı kazanmaktadır.

Öte yandan Hz. Peygamberin "kuvvet atmaktır" yorumu âyetin bir cihetle açıklaması olarak görülebilir, çünkü kuvvet sadece atmaktan ibaret değildir. Yani O, âyetin pek çok yönlerinden en dikkat çeken bir yönünü söyleyerek açıklamıştır. Bu açıklama tahsis için olmayıp temsil içindir. Âyetin açıklaması bağlamında şunlar gibi açıklamalar yapmak mümkündür:

-Bilgi kuvvettir.

-Ekonomik güç kuvvettir.

-Medyaya sahip olmak kuvvettir.

-İyi yetişmiş elemanlar kuvvettir…

Elhasıl: Âyet, lafız olarak bütün bunları ve hatta daha ötesini içine alacak bir terkipte bizlere mesajını sunmuştur. Bu manalardan birini kabul, diğerlerinin reddini gerektirmez.

Kur'anda Cennet ehlinin mükâfatını beyan sadedinde şöyle bildirilir:

“Onlara orada ne isterlerse var...”[3]

Belağatta “Mef’ulün terki tamim ifade eder” denilir. “Neler gördüm neler” dediğimizde gördüğümüz şeylerin söylenmeyişi, cümleye her türlü görülebilecek şeyi içinde barındırma özelliği kazandırır.

Benzeri bir şekilde, bu âyette istedikleri şeylerin hazfedilmiş olması, o Cennette istedikleri her şeyi elde edeceklerini anlatır. Dolayısıyla, âyetin üslûbu, “Cennette acaba şu da var mı?” şeklinde hatıra gelebilecek........

© Risale Haber