İstihsan, “bir şeyi iyi ve güzel bulmak” manasına gelir. Müçtehidin ilk hatıra gelen çözümden vazgeçip hukukun amacına daha uygun bulduğu başka bir hüküm vermesidir. Mesela normal şartlarda kişi kendi malında dilediği gibi tasarrufta bulunabilir. Ama bu kimsenin kendi arsasına dilediği gibi bina yapması uygun değildir, ancak belediyenin belirlediği çerçevede bina yapabilir.

Hz. Peygamber genel bir kural olarak “madumun satışını” yasaklamıştır.[1] Ancak Medineliler gelecek yıllara ait bahçe ürünlerini selem akdi adıyla peşin para karşılığı bir iki yıllık bir teslim vadesiyle satıyorlardı. Hz. Peygamber bunu görünce bu satış türünü tamamen yasaklamamış, “Selem yoluyla satış yapan bunu belirli ölçüye, belirli tartıya göre ve belirli süre tayin ederek yapsın” demiştir.[2] Onun bu uygulamasında, olası olumsuzlukları en aza indirici bir düzenleme görülmektedir.

Günümüzde de -belli şartlar altında- elde olmayan bir şeyin satışı ihtiyaca binaen caiz görülmüştür. Pek çok ticari muamelede önce peşin olarak bedel alınmakta, ardından mal gönderilmektedir.

Hz. Peygamberin bu şekilde şartlara göre bazı meselelerde esnek uygulaması, müminlerin önünü açmış, bazı meselelerde alternatif çözümler üretilmesine vesile olmuştur.

Mesela Kur'anın mushaf haline getirilmesi -vahiy devam ettiği cihetle- Hz. Peygamber zamanında gerçekleşmemişti. Onun vefatından sonra Hz. Ömer, artık bunun zamanının geldiğini ilk halife Hz.........

© Risale Haber