Donald Trump’ın Beyaz Saray’a dönüşüne eşlik eden jeostratejik sarsıntı, işlev bakımından dört başı mamur bir krize eşdeğer. Bu sarsıntının ABD ve Çin ekonomileri üzerinde kalıcı etki yaratması muhtemel. Sınır ötesi ticaret ve sermaye akışı aracılığıyla tüm dünyaya yayılacağıysa neredeyse kesin.

• STEPHEN S. ROACH
• 2 Nisan 2025

Dünya ekonomisinin başlıca büyüme motorları tersine işlemek üzere. ABD Başkanı Donald Trump’ın ikinci yönetiminin politikaları ve belirsizlikleri, durgun ekonomiyi dönüşümsel dışsal bir şokla vurdu. Riskler, bilhassa 2010’dan bu yana kümülatif küresel GSYH büyümesinin yüzde 40’ından biraz fazlasını oluşturan ABD ve Çin açısından endişe verici.

Amerika artık çözüm değil sorunun kendisi. Kurallara dayalı uluslararası düzeni uzun zamandır olduğu yerde tutmakta olan ABD’nin korumacı tutumu, hâlihazırda kırılgan olan küresel ticaret döngüsü bakımından önemli bir risk. Trump’ın MAGA (Amerika’yı Yeniden Büyük Yap) hareketi de ABD ile Avrupa’nın arasını açıyor; Kanada’nın bağımsızlığını da hedefine oturtmasıyla Kuzey Amerika’yı bölüyor. ABD’nin İkinci Dünya Savaşı sonrası jeostratejik istikrarı sürdürmede oynadığı merkezi rol sarsıldı.

ABD bu sorunun üstesinden gelemeyecek. Trump’ın yapıp ettikleri Amerika’nın küresel liderliğini destekleyen güveni aşındırdı, verdiği hasar Trump sahneden çekildikten sonra uzun süre devam edecek. Geçmişte özgür dünyanın dayanağı olmaktan feragat etmiş Amerika’nın bunu bir daha tekrarlamayacağını kim iddia edebilir ki?

Güvenin sarsılması, ekonomik performansı uzun süre ve kalıcı olarak gölgeleyecek. Başta işe alım ve sermaye harcamalarıyla ilgili maliyetli, uzun vadeli yükümlülükler olmak üzere ABD’de iş kararlarını da etkileyecek. İşletmelerin gelecekteki faaliyetlerini, gelecekteki büyüme seyirlerine ilişkin güvene dayalı beklentilere göre ölçeklendirmesi gerekiyor. Bu iddia da giderek daha güvenilmez oluyor. Varlık değerleri ve tüketici güveni de sarsıldı. Karar almanın düşmanı olan belirsizliğin ABD ekonomisinin en dinamik kesimlerinin de donmasına yol açması muhtemel.

Çin açısından bakıldığında, devlet tarafından yönlendirilen politika Trump’ın politikalarının sarsıntısının yaratacağı ilk darbeyi hafifletebilir. Trump’ın gümrük vergilerini artırmasının yaratacağı baskılarsa Çin’in ihracata dayalı büyüme modelini baltalar. Çin’in iç talebinin süregelen zayıflığı göz önüne alındığında bunun özellikle ekonomik büyümede soruna neden olacağı........

© Perspektif