ABD Başkanı’nın ‘‘Amerika’yı Yeniden Büyük Yap’’ yönündeki oldukça iddialı bazı politikaları ABD ekonomisine telafisi mümkün olmayan zararlar verebilir.

• MAXIMILIAN HESS
• 19 Mart 2025

ABD Başkanı Donald Trump’ın görevdeki ikinci dönemi, Washington DC’deki statüko ve ABD’nin dünya ile ilişkilerinde bir değişim fırtınasıyla başladı.

Normdan sapma hızı, ABD’nin en sadık müttefiki Kanada’yı Çin’den daha büyük gümrük tarifeleriyle hedef almasından tutun da ABD’nin Gazze’yi işgaline, Grönland’ı ilhak etme tehdidine ve Ukrayna’daki savaşı sona erdirmeye çalışmak için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le temaslarda bulunma kararına kadar, sıkıntı verici ve aslında niyeti de bu.

Trump’ın gümrük tarifeleri ikinci döneminin en sarsıcı dış politika hamlesi olmayabilirse de uzun vadede en sonuç alıcı hamlesi olacak.

Trump’ın manşetlere taşınan tüm dış politika hamleleri gibi gümrük tarifeleri planı da ABD ekonomisini yeniden şekillendirmeye yönelik kapsamlı oyun planının bir parçası. Trump, Avrupa’ya, Çin’e ve ABD ile ticaret yapan diğer herkese gümrük tarifeleri uygulayacağını, böylece üretimi ülkeye geri getirerek “Amerika’yı Yeniden Büyük Yapacağını” söylüyor.

Ancak bu örnekte, sergilenen cesaretin, tarifelerin eninde sonunda ABD doları üzerinde yaratacağı istenmeyen etki nedeniyle, Trump’ı uzun vadeli hedeflerine yaklaştırması pek de olası değil.

ABD’deki üretim maliyetleri bırakın Asya’yı, Avrupa’dakinden bile çok daha yüksek. Dolayısıyla gümrük tarifeleri ve tehditlerinin ilk etkisi kaçınılmaz olarak enflasyon beklentilerini yükseltmek ve ABD dolarının diğer önde gelen para birimleri karşısında güçlenmesini sağlayacak bir döngü başlatmak olur. Daha güçlü bir dolar enflasyonu zayıflatacak gibi görünse de gümrük tarifeleri ve bu yöndeki tehditler ticarete ek maliyetler getirerek potansiyel faydayı en aza indiriyor. Bunun yanında ABD Merkez Bankası, İngiltere Merkez Bankası ve Avrupa Merkez Bankası gibi diğer önde gelen merkez bankaları faiz indirimlerine devam ederken bile faiz indirim döngüsüne ara verdi. Zira yenilenen enflasyon korkularının yerini ticaret tehditleri karşısında büyümeyi teşvik etme ihtiyacı aldı.

Bununla birlikte, ABD dolarının hâlihazırda domine ettiği uluslararası para sisteminin yapısı, ABD varlıklarına yönelik daha yüksek getiri beklentilerinin doları daha da güçlendireceği anlamına geliyor.

Uzun zamandır ABD para birimine yönelik küresel talep, başlıca ihracatının para birimi ve ilgili finansal ürünler olduğu anlamına geliyordu. Bu benzersiz “aşırı ayrıcalık” Washington’ın hem ticaret hem de mali açıklarını ekonomiye büyük bir yük getirmeden sürdürebilmesini sağlıyordu.

Trump bu sistemi korumanın önemini giderek daha iyi kavrıyor ve dolarizasyondan vazgeçip Rusya ve Çin destekli “BRICS” örgütünü kucaklamaya çalışan ülkeleri yüzde 100 gümrük vergisi ve diğer önlemlerle tehdit ediyor.

© Perspektif