Türkiye ekonomisinde son dönemin en çok tartışılan konularından biri, TCMB’nin kredi politikaları ve bankalardaki ticari mevduatların niteliği oldu. Görünürde oransal rakamlar değişmese de işin perde arkasında sanayiyi durduran ve finansal sistemi sıkıştıran bir tablo ortaya çıkıyor. Çözüm olarak sunulan, “kredileri kısalım, firmaların piyasaya olan talebi daraltıp enflasyonu düşürelim; patronlar bankalardaki paralarını kullansın, mülklerini satsın” söylemi ise tam gerçekler ile örtüşmüyor, bu bakış açısı reel sektörün sorunlarını kartopu gibi büyütür hale getirdi!

Ticari Mevduatlarda Görünür İstikrar, Gizli Gerileme

Bankalardaki ticari mevduat oranı 2020 yılında 2 iken, 2022’de 6’ya çıktı. Sonraki yıllarda ise kademeli olarak gerileyerek 2023’te 5, 2024’te 4 oldu ve 2025’te de aynı seviyede kaldı. Oran aynı görünse de hacimsel artış söz konusu. Ancak bu artış, aktif üretim yapan firmalardan değil, faaliyetlerini azaltan veya tamamen durduran şirketlerden kaynaklanıyor.

Uşak’ta iplik sektörü, Bursa’da otomotiv yan sanayi ve mobilyacılar, Afyon’da mermerciler, Gaziantep’te halıcılar… Pek çok firma üretimi düşürüp stokları eritip ellerindeki parayı bankaya yatırdı. Çünkü üretimdeki kâr, P’lere dayanan mevduat faizleriyle kıyaslanamayacak kadar düşük kaldı. Oransal olarak baktığımzıda da Toplam mevduat içinde Ticari Mevduatın oranı ortalama 4’lerde kaldı. Hal böyle iken “firma ve ortakları bankalardaki mevduatlarını kullansın, mülklerini satsın” demek büyük haksızlık ve gerçekçi değil. Böyle olanlar illa ki vardır ama hiçbir patron 30-40 yılda biriktirdiği varlığını firmasını kurtarmak için satmaz; kapatır firmayı çekilir kenara. Konkordatolardaki patlama niye yaşanıyor sanıyorsunuz!

OSB Şubelerindeki mevduat kimin?

Bunu tabi ki BDDK, TCMB’nin veya TBB’nin somut verilerine göre idida etmiyorum, böyle bir raporlamaları da yok........

© Para Analiz