“Eksen Çağı, insanın evreni sorguladığı ilk büyük uyanıştı; bugünkü görevimiz, o bilinci küresel krizler karşısında yeniden uyandırmaktır.”

“Eksen Çağı” (Axial Age) terimi ilk olarak Alman filozof ve sosyolog Karl Jaspers tarafından 1949’da yayımlanan Vom Ursprung und Ziel der Geschichte (Tarihin Kökeni ve Amacı) adlı eserinde ortaya kondu. Jaspers’e göre M.Ö. yaklaşık 800 ile 200 yılları arasında, dünyanın farklı bölgelerinde birbirinden bağımsız olarak ama eş zamanlı biçimde köklü düşünsel dönüşümler yaşandı.

Bu dönemde:

Çin’de Konfüçyüs ve Laozi,

Hindistan’da Buda,

Ortadoğu’da Yahudi peygamberleri (İşaya, Yeremya vb.),

Yunanistan’da Sokrates, Platon, Aristoteles ve tragedya yazarları, felsefi, dini ve etik açıdan insanlık tarihinde kalıcı izler bırakan öğretiler geliştirdi.

Bu dönem, insan zihninde bir tür “eksensel kırılma” olarak görülür: İnsan ilk defa evreni, toplumu ve kendisini sorgulamaya başlar; kader yerine aklı, gelenek yerine eleştiriyi, güç yerine adaleti merkeze koyan evrensel düşünce biçimleri gelişir.

Sosyoloji perspektifinden bakıldığında Eksen Çağı, toplumsal bilinç yapısında yapısal bir sıçrama anlamına gelir. Bu sıçramanın nedenlerini üç başlıkta........

© Nokta Haber Yorum