Londra/Soho 28 Dean Street adresindeki kiralık evde koltuk üzerinde vefat etti Karl Marks…

Üç gün sonra Highgate Mezarlığına defnedildi; on beş ay önce ölen eşi Jenny’nin gömüldüğü mezar üzerine…

Cenazede konuşan F. Engels, “Adı asırlar boyunca yaşayacak, eseri de öyle” dedi…

Marks sürgün yeri Londra’da, uzun yıllardır üzerinde çalıştığı “Das Kapital” kitabını 1867’de çıkardı ve devamında yayınlanacak iki cilde yoğunlaştı...

Hayatı sabah saat dokuzdan akşam yedide kapanana kadar kütüphanede geçti. Ardından evde gece yarısına kadar birini söndürmeden diğerini yaktığı sigara eşliğinde çalışmasını sürdürdü...

Karaciğer hastasıydı; çıbanları (fronküloz) ve göz iltihabı sebebiyle çalışmalarını yarıda bırakıyordu. Son günlerinde zatürreydi…

Yoğun geçim sıkıntısı içindeydi, Engels’in gönderdiği parayla idare etti aile…

Mezarı başında Engels sözlerini şöyle sürdürdü:

“Marks, zamanının en çok nefret edilen ve en çok iftira atılan adamıydı. Hem mutlakiyetçi hem de cumhuriyetçi hükümetler onu topraklarından sürdüler. Muhafazakâr veya ultra-demokrat olsun, burjuvalar ona iftiralar atmak için birbirleriyle yarıştı. Tüm bunları sanki örümcek ağıymış gibi kenara itti, görmezden geldi ve yalnızca aşırı zorunluluk onu zorladığında yanıtladı…”

Dünyada en çok ziyaret edilen Marks’ın mezarı, öte yandan yıllar içinde en çok saldırıya uğrayan da oldu...

Karl Marks” adını bilmeyen yok sanırım…

Eserleri okunuyor mu? 50 ciltlik eserin tamamını okumak güç. Hâlâ da ekleme yapılıyor; “Londra Mektupları” gibi eserleri bulunup........

© Nefes