Kur’an-ı Kerim’de birçok ayette insandan ve onun yaratılış özelliklerinden bahsedilmektedir. Bir yandan insanın “şerefinden, en güzel şekilde yaratıldığından, emaneti yüklenmesinden” bahsedilirken diğer yandan insanın “kıskanç, riyakâr, kibirli, cimri, zalim, cahil, nankör, yaptığı iyiliği başa kakan ve zayıf (aciz)” olduğundan bahsedilmektedir.

İnsanın fizyolojik özellikleri, mizacı, olumlu ve olumsuz yönlerinin tamamı bir bütün olarak değerlendirilmeli, insan bütün yönleriyle birlikte tanımlanmalıdır.

İnsanoğlu, yaratılış kodları bakımından çok geniş bir özgürlük alanı olan; iyilik ve kötülükte sınırları çok kesif, derin ve uç noktaya varabilen bir varlıktır. Bir taraftan “eşref-i mahlûkat” yani yeryüzündeki yaratılmışların en şereflisi olma potansiyelini haizken, diğer yandan “belhum adal” yani hayvandan bile aşağı olma potansiyeline sahiptir. Kur’an-ı Kerim’deki ayetlerde insanın “yaratılmışların birçoğundan üstün” (İsra Sûresi, 70) ve “hayvanlardan aşağı” (A’raf Sûresi, 179) olma potansiyelini haiz olduğu beyan edilir.

İyilik ve kötülükte potansiyeli çok yüksek olan insanoğlunun, Allah-u Teâlâ’nın ihsan ettiği “özgür iradesiyle” tercihini haktan yana mı yoksa bâtıldan yana mı kullanacağını sınanır, imtihan edilir. Bu imtihanda, tercihini haktan ve iyilikten yana kullanan insan, yaratılmışların şereflisi makamını hak ederek Cennet’le mükâfatlandırılır (Nisa Sûresi, 13). Tercihini bâtıldan ve kötülükten yana kullanan insan ise hayvandan daha aşağı/belhumadal olarak Cehennem’le cezalandırılır (Maide Sûresi, 10).

İNSAN, MUKADDES EMANETİ YÜKLENMİŞTİR

İnsanoğlu, ruhlar âleminde Rabb’inin, “Ben sizin Rabbiniz değil miyim?” sorusuna, “Evet, sen bizim Rabbimizsin” (A’raf Sûresi, 172) cevabını vererek kulluğunu ikrar ile yaratıcının yegâne güç ve hüküm sahibi olduğunu kabul ederek “emanet”i yüklenmiştir.

İnsanoğlunun daha yaratılış safhasında verdiği söz ve yüklendiği “emanet” yani Rabb’inin otoritesini kabul etmesi icbârî değil, iradîdir. Bu söz verişin iradî olduğunu yani insanı kendi rızasıyla bu sözü vererek emaneti yüklendiğini “Şüphesiz biz emaneti göklere, yere ve dağlara teklif ettik de onlar onu yüklenmek istemediler, ondan çekindiler. Onu insan yüklendi…” (Ahzab Sûresi,........

© Milli Gazete