Bir ritmin ruhunuzu sarmaladığını, sizi alıp bambaşka bir dünyaya götürdüğünü hissettiniz mi hiç? Ya da bir musikinin sözlerinde kaybolup günün tüm yorgunluğunu unuttunup varlığınızı sorgulayabilme şansını buldunuz mu? Armoni, hepimiz için bir sığınak; ancak Türk kültüründeki melodiler, asırlardır bir şifa kaynağı olarak yankılanıyor. Peki, bu sadece bir his mi, yoksa tınıların ardında bilimsel bir gerçeklik mi var? Türk müziğinin terapötik gücünü keşfe çıkarken, geleneksel inançların sağlık ve bilimle buluştuğu o büyülü kavşağa yolculuk yapalım. Hazırsanız, bu eşsiz mirasın bedenimizi ve ruhumuzu nasıl sardığını anlamaya başlayalım.

Müzik dinlemek, çoğumuza basit bir keyif gibi gelir; oysa etkisi çok daha derin. Bilim, yıllardır müziğin iyileştirici gücünü araştırıyor. 2017’de Journal of Music Therapy dergisinde yayımlanan bir çalışma, müzik dinlemenin tıbbi işlemlerden geçen hastalarda kaygıyı azalttığını ve ruh halini iyileştirdiğini kanıtladı. 2019’da Frontiers in Psychology, depresyonla mücadele edenlerde müzik terapisinin yaşam kalitesini artırdığını gösterdi. Evrensel bir dil olan müzik, Türk kültüründe adeta bir şifa reçetesi. Bu gücün sırrı, makam sisteminde yatıyor. Her makam bir duyguyla özdeş: Bir öğle ezanını düşünelim, rast makamında canlılık ve özgüven saçarken, yatsı ezanı, hicaz makamında bizi derin bir tefekküre davet eder. Bilim de bunu doğruluyor.

İstanbul Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma bunu çarpıcı bir şekilde ortaya koyuyor. Katılımcılara Saba ve Hüseyni Uşşak makamları dinletildi; EEG ile beyin aktiviteleri incelendi. Sonuçlar net: Bu makamlar, stresi azaltan ve rahatlamayı tetikleyen beyin dalgalarını harekete geçiriyor. Ninelerimizin “Bu müzik ruhuma iyi geliyor” sözü, bir atasözünden öte, nörolojik bir gerçek! Peki, bedenimize nasıl şifa oluyor? Burada psikoloji ve nörobilim devreye giriyor. Vücudumuz, dış ritimlerle uyum sağlayabiliyor. Kudümün coşkusu ya da neyin sakin nefesi, kalp atışınızı düzenliyor, nefesinizi yumuşatıyor. Üstelik müzik, dopamin ve serotonin gibi........

© Milat