Ah, borsa! O ışıltılı, bazen de baş döndüren arena… Hani o meşhur “bir gecede zengin olma” hayallerinin kurulduğu, fısıltıların kulaktan kulağa yayıldığı yer. Masallar böyle başlar, değil mi? Size hemen bir aracı kurumda hesap açtırmazsam, “finansal okuryazarlığınızı geliştirin, strateji belirleyin, sepet yapın, küçük başlayın” gibi beylik laflarla da sıkmayacağım. Elbette, alfabeyi bilmek iyidir, hoştur da, borsa dediğiniz sadece rakamlardan ve grafiklerden ibaret bir denklem değildir; aksine, içinde insanın olduğu, insanın tutkularıyla, korkularıyla ve evet, bazen de açgözlülüğüyle şekillenen capcanlı, soluk alıp veren bir organizmadır.

“Bildiğiniz işe yatırım yapın” derler ya hani, Peter Lynch üstadın o meşhur lafı… Ne kadar da doğru bir başlangıç noktası! Ama çoğu kişi bu sözü, yolun sonu sanır. Sevdiğiniz bir markanın ketçabını patates kızartmanıza boca ediyor olmanız, o şirketin röntgenini çektiğiniz anlamına gelmez, sevgili dostlar. İşte burada başlar yanılgılar silsilesi. O çok sevdiğiniz, her gün gördüğünüz markalara karşı içten içe bir güven beslersiniz, değil mi? Aman dikkat! Bu “aşinalık tuzağı” sizi objektif değerlendirmeden alıkoyabilir. Unutmayın, borsada aşinalık, liyakat demek değildir. Bir de o meşhur “kısa yoldan zengin olma” hülyası var ki, sormayın gitsin! Piyasalar adeta bir sihirbaz edasıyla bu hayali pompalar durur. Tarih, bu illüzyona kapılıp hüsrana uğrayanlarla dolu. Dot-com balonu gibi çılgınlıklar hatta koca Isaac Newton’ın bile kendini kaptırdığı o meşhur Güney Denizi Balonu… Demem o ki, bu piyasa, sabırsız ruhların ve aceleci parmakların pek de hazzetmediği bir yerdir. Özellikle Forex gibi kaldıraçlı ürünler veya karmaşık türevler gibi parlak ama bir o kadar da riskli oyuncaklar, acemi yatırımcılar için mayınlı tarladan farksızdır. Kazancınızı katlayabileceği gibi, gözyaşlarınızı da aynı hızla çoğaltabilirler.

Peki, ne yapmalı? İşte size has altın değerinde bir sır: Borsaya yatıracağınız paradan önce, kendi zihninize yatırım yapın! Evet, yanlış duymadınız. O karmaşık analizlerden, uçuşan rakamlardan, “tüyo” adı altında pazarlanan fısıltılardan önce, kendi düşünce yapınızı, psikolojinizi ve karar alma mekanizmalarınızı masaya yatırın. Çünkü borsadaki en büyük kazanç, doğru hisseyi bulmaktan ziyade, doğru zihniyeti inşa etmektir. Bu, haritasız ve pusulasız bir okyanusa açılmadan önce, kendinize sağlam bir gemi inşa etmeye benzer.

Gelelim o meşhur “aynadaki rakibe”… Evet, borsadaki en çetin ceviz rakibiniz, her sabah tıraş olurken ya da makyaj yaparken size bakan o surettir. İnsan psikolojisi denen........

© Milat