Osmanlı İmparatorluğu'nun savaş meydanlarında zaferler kazandıran görkemli topçuluk geleneği, zamanla siyasî bir jest ve kültürel bir miras hâline geldi. Gürleyen tunç toplar, sadece fetihlerin simgesi olmakla kalmadı, aynı zamanda imparatorluğun diplomatik gücünü de yansıttı.

Üretilen dev topların bir kısmı, imparatorluğun gücünü göstermek amacıyla Avrupa saraylarına hediye olarak gönderildi. Kimi toplar anıtlara şekil vererek kalıcı mimarî eserlere dönüştü. Osmanlı topçuluğunun en dikkat çekici örnekleri, bugün dünyanın önemli müzelerinde "Osmanlı hatırası" olarak sergilenmeye devam ediyor.

Osmanlı topçuluğu, sadece savaş meydanlarının değil, diplomasi ve kültür tarihinin de en dikkat çekici miraslarından biridir. Nice fetihte gürleyen tunç toplar, zamanla imparatorluğun siyasî jestine dönüşmüş; kimi Avrupa saraylarına hediye edilmiş, kimi anıtlara şekil vermiş, kimisi de bugün dünyanın büyük müzelerinde “Osmanlı hatırası” olarak sergilenir hâle gelmiştir.
Aşağıdaki maddeler, bu büyük hikâyenin izlerini takip etmek isteyenler için derli toplu bir rehber niteliğindedir.

OSMANLI’NIN AVRUPA’YA HEDİYE ETTİĞİ TOPLAR

İngiltere’ye 1857’de işlemeli bir tunç top gönderildi. 1868’de II. Mehmed döneminde dökülen iki parçalı ünlü Çanakkale Topu, Sultan Abdülaziz’in Avrupa seyahati sırasında Kraliçe Viktorya’ya hediye edildi. Rodos, Simi ve çevre adalardan çıkarılan 7–8 adet eski top, İngilizlerin talepleri doğrultusunda gönderildi. Fransa’ya 1861’de Rodos Şövalyeleri dönemine ait 12 tunç top hediye edildi. Ardından Kıbrıs Magosa’daki I. François devri, yeşil tunçtan 3,45 metrelik top Paris’e gönderildi. Avusturya’ya Rodos’ta bulunan 11 Alman imalatı top verildi. İtalya’ya Kıbrıs’ta ele geçen 7 büyük top hediye edildi.

BU TOPLAR BUGÜN NEREDE SERGİLENİYOR?

Çanakkale Topu: İngiltere Portsmouth’taki Fort Nelson Müzesi. Rodos’tan gönderilen 12 top: Paris Askerî Müzesi (Musée de l’Armée). Magosa’daki I. François topu: Fransa’nın silah koleksiyonu. Whitehall’daki Horseguards Parade bahçesinde: 1524 tarihli Osmanlı topu (1801 Mısır Seferi ganimeti). Greenwich — Cutty Sark........

© Milat