“12 Mayıs 1996, yer Batman'ın Kozluk ilçesi. İddiaya göre harekâta çıkan askerler, Kaniya Bere ve Çeverci köylerine baskın düzenler. Köyde bulunan 42 katırı meydanda toplayarak kurşuna dizen askerler, katırların PKK'ye erzak taşıdığını iddia eder. Katırların sahibi köylüler, hastaların taşınmasından, tarlalara gidilmesine kadar bir dizi işi katırlar aracılığıyla yaptıklarını ve her bir katırı 100 milyona aldıklarını söyleseler de infazın önüne geçemezler. Köylülerin anlatımına göre Kozluk'a bağlı Faqira köyünde de bir ay önce benzeri bir harekât düzenlenmiş ve 25 at ile katır öldürülmüştür. 29 Mayıs 1994'te ise Hakkari'nin Çukurca ilçesine bağlı Hare (Armutlu) köyüne baskın düzenleyen askerlerin yine aynı gerekçeyle 40 katırı öldürdükleri iddia edilir.”1

2010’da kaybettiğimiz gazeteci-yazar Evrim Alataş, Mayoz Bölünme Hikâyeleri kitabında söze, kendi ifadesiyle “kahraman katırları, bölücü atları ve infaz edilen köpekleri” anlattığı hayvan hikâyeleriyle başlar: Van’da fişlenen at, Hakkari’de doğru iz süremediği ve korktuğu için idam edilen köpek, Mardin’de köylerini boşaltmayanlara gözdağı vermek için kurşuna dizilen köpekler, Siirt’te “PKK bunlarla yük taşıyor” denilerek gözaltına alınan hayvanlar ve Hakkari’de güvenlik güçlerinin yaptığı operasyonda “ölü ele geçirilen” koyunlar! Alataş’ın aktardığı anektodlar Kürt coğrafyasında on yıllardır süren savaş ortamının trajikomik hallerini gösterme maksadı taşısa da bu kara mizah, hayvanlara dair yıkıcı bir hakikati de açığa çıkartıyor. Savaşın hayvanlar üzerindeki etkisi sadece yanlış zamanda yanlış köyde oldukları için öldürülmeleri değil elbette. Bir de zorla askerlik yaptırılanlar var.

“Mayın dedektörü” katır

“Adı Reşo, 1990’lı yıllarda güvenlik güçlerinin düzenlediği bir operasyonda ele geçirildi. Ardından operasyonlara mühimmat taşıması için dağ komando tugayına zimmetlendi.”2 Dönemin binbaşısı Ali Varlı tarafından Reşo olarak adlandırılan katır, çatışmalara mühimmat taşımakla başlayan zorunlu askerliğine mayın dedektörü olarak devam etmeye mecbur bırakılır. Mayınlı araziye geldiğinde kulağını dikip geriye yürüdüğü iddia edilen katır, 1992’de Ankara’ya getirilir ve kendisi için yapılan törende alnına nişan takılarak emekliye ayrılır. Bu........

© marksist.org