Dünkü yazımızda 7 Ekim 2021 tarihli Bakan Murat Kurum imzalı ikinci kapasite artışını sağlayan ÇED raporundan söz etmiştik. 20 Mayıs 2024 tarihinde hazırlanan İkinci Bilirkişi Raporunda işte bu kapasite artışıyla birlikte yaşanan sürecin faciaya neden olduğu belirtilmiş ve madenin yöneticileriyle birlikte Bakan Murat Kurum ve bakanlık yetkilileri de “asli kusurlu” bulunmuştu.

Murat Kurum’u kurtarmak için apar topar hazırlanan 22 Kasım 2024 tarihli Üçüncü Bilirkişi Raporu’nda ise, 13 Şubat 2024 faciasının, Murat Kurum imzalı 7 Ekim 2021 tarihli ÇED raporuyla bir ilgisinin olmadığı belirtilmiş, “Doğrudan neticenin oluşumuna tesir etmeyen, icrai veya ihmali davranışları olmayan ilgili Bakanlığın ve Genel Müdürlüklerin sorumlu tutulamayacağı” vurgulanmıştı. Raporda, 7 Ekim 2021 tarihli ÇED raporunda onay ve imzası bulunan Bakanlık yetkililerinin kusurlu olamayacağı savunulmuştu.

Mahkeme heyeti de Murat Kurum’u kurtaran bu Üçüncü Bilirkişi Raporu’nu dikkate alarak, Murat Kurum’unda dahil olduğu bakanlık yetkilileriyle ilgili kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. Yani Murat Kurum’suz bir iddianame hazırlandı. İddianamede, 7 Ekim 2021 tarihli ÇED raporunun adı bile geçmiyor. Hatta ÇED ifadesi bile sadece iki kez, o da sanık sorgularında söylendiği için zorunlu olarak geçiyor.

Ancak CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz’ın önemle altını çizdiği 4B Faz Genişlemesi iddianamede önemli yer tutuyor. Hatta bütün hatalar 4B’nin etrafında kümelenmiş. Ancak bu 4B genişlemesinin onayını veren de aynı bakanlık ve aynı bakan. Yani Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve Bakan Murat Kurum. Yani Murat Kurum, ne kadar saklanılmaya çalışılsa da facianın tam ortasındaki bir isim olarak parlıyor.

Yığın Liçi FAZ 4B Uygulama Projesi, 20 Mayıs 2020 tarihinde Genel Müdür Muhammet Ecet tarafından Bakan Adına onaylanmış. İddianamede faciayla ilgili olarak, “Olayın meydana gelmesinde FAZ 4B olarak kapasite artışına gidilmiş olmasının ve hazırlanan projelerdeki tasarım eksikliklerinin ve hatalarının bulunmasının etkili olduğu” vurgulanıyor.

Proje tasarım kriterlerinin yetersiz takip edilmesi, liç sahasının yakınında sürdürülen FAZ 5 inşaatı sırasında yapılan patlatmalar, uyarı sistemlerinin yetersiz olması, çatlakların verdiği güçlü uyarılara rağmen sürecin etkin yönetilememesi yine facianın nedenleri olarak belirtiliyor.

Yani özetle iddianame diyor ki, FAZ 1,2,3 inşaatı sonrası çok daha olumsuz koşullardaki topografya üzerinde kapasite artışına gidilmiş ve FAZ 4 yüklemelerine başlanmış.

ANAGOLD’un 15 yıllık çalışanı Sıddık Gün, faciadan iki gün sonra verdiği ve 15 Mart 2024 tarihli Birinci Bilirkişi Raporunda yer alan ifadesinde; “Ben her gün çalıştığım alan olan yığın liç sahasında çatlamalar olduğunu görüyordum. Amirim olan Soysal DOĞAN isimli şahsa çatlamaları her zaman bildirdik.

2018 yılında yığın liç bölgesinde Konteynırın yanında ilk çatlak oluştu. Buradan su sızmaları meydana geldi. Bu durumu üst amirlerimize bildirdiğimizde önüne topuk oluşturarak üstünü kapattılar.

2010 yılında madenin ilk izinleri alındığı zaman da Proses Genel Direktörü olarak görev yapan Hakkı BOZ, yığın liç alanının iznini alırken, ‘Buraya 23’üncü kata kadar izin alınmıştır. Çünkü kapasitesi ancak o kadarını kaldırabilir’ demişti. Fakat şu anda yığın liç alanına 33’üncü kat atılmış durumda. Yani kapasitesinin oldukça üzerinde bir yükleme yapılmış durumdadır. Ben bu durumu Mühendislere söylediğimde bana yabancı firmaların gelip değerlendirme yaptığını ve herhangi bir sorun teşkil etmediğini söylediler” diyordu.

Sıddık Gün’ün söylediği 2018 yılındaki çatlakların olduğu Koyteynır bölgesi, faciada 5 işçinin yaşamını yitirdiği sözde “güvenli” bölge.

Liç sahasının doğusunda kalan bu güvenli bölgede daha 2018 yılında çatlaklar oluşmuş ve siyanürlü sular sızmış. Önüne topuk oluşturarak, üstünü kapatmışlar. Ardından 20 Mayıs 2020 yılında FAZ 4B için, Çevre,........

© Kısa Dalga