İnsanlar gibi hayvanlar da su içer, bitkiler de… Kimseye sormaz, karışmaz da. Çok basit, küçük işlerde bile insanlar hayvanlar, bitkiler kadar özgür, bağımsız değillerdir. İnsanın karışanı, akıl vereni, yol göstereni çok olur. Her zaman aklını karıştırırlar. Birine sorma ihtiyacı, kendinde eksiklik yaratır ve sorar. Görüş, düşünce ve inançlarından ziyade “el alem ne der, ne düşünür” saplantısına takılır. Kendilerine göre değil, el aleme göre yaşarlar.

Alkol konusu tam bir karmaşa, bir felakettir. Bakış açısı, dinsel inançlara ve toplumlara göre değişir. “İnsan niçin içer” den çok, “alkol zararlıdır ve haramdır” önyargısıyla değerlendirilir. / Gelenekler, görenekler ve dinsel yargılar çok farklıdır. Kimi toplumlarda şarap “kutsaldır”, kimi toplumlarda da “affı mümkün olmayan günah…” İnsanların çoğu bu karmaşada yer bulamaz, içesi olsa bile “el alem korkusundan ötürü” damlasını ağzına koyamaz.

Kimi toplumlarda “bacak bacak üstüne atmak, ya da bacaklarını masanın üzerine uzatmak” farklılık gösteren davranış biçimlerindendir. Kimilerine göre çok normal sayılırken, kimi toplumlarda da “saygısızlığın, terbiyesizliğin, ahlaksızlığın kendisi” olarak görülür. Kahve, sigara gibi keyif verici içecekler de farklılık gösteren ve kınanan davranış biçimlerindendir. Yadırgandığı toplumlarda özgürlükleri kısıtlar. Örneğin, kıyafeti gereği “göbeği görünen kadını” doktor muayene etmedi(?) Önemli olan insan sağlığı mı, kıyafeti mi? Mekke’de kız yurdunda çıkan yangında öğrenciler gecelikli olduklarından, bekçiler “namahrem” gördükleri için” öğrencilere yurdun “kapılarını açmadılar, yanmalarına neden oldular.”

Her toplumda “ayıp, günah, yasak, zararlı” kavramları çok farklı anlamlarla değerlendirilir ve özgürlükler yok olur. Bu bakımdan “sosyal ve kültürel doğrular” toplumdan topluma değişiklik gösterirler. Kimi toplumlarda on sekiz yaşını tamamlamış her yetişkin, “kimseye rahatsızlık vermemek” koşuluyla serbestçe içkisini alıp içebilir. Hatta kimi ülkelerde buna yasaklı maddeler de dahildir. “Ayıp” sayılmaz, yadırganıp kınanmaz da. Ama kimi toplumlarda “suçlanmak, aşağılanmak, hakaret edilmek” nedeni olarak görülür. Efendi efendi içse de yine kuşkulu........

© Karadeniz'de sonnokta