ÖZET

Günümüz dünyasında gerçek ve tüzel kişilerin, içtima-i ve hususi ilişkileri arasında ortaya çıkmış çeşitli hukuki uyuşmazlıklar yaşanmaktadır. Bu uyuşmazlıklara ilişkin olarak temsil etmekte olduğumuz müvekkillerimizin yaşaması muhtemel olan hak kayıplarının önüne geçebilmek ve söz konusu hukuki uyuşmazlığı çözüme kavuşturabilmek adına biz avukatlar çeşitli hukuki aksiyon ve dayanaklara başvurmaktayız. Yaşanan hukuki uyuşmazlığın hukuk literatürü içerisindeki tanımının belirlenmesi, tespit ve temin edilmesi gereken deliller, uyuşmazlığın çözümüne ilişkin olarak dayanılması veyahut kıyasen dikkate alınması gereken kanun metinleri, karara etki etmesi yönünden mahkeme huzurunda dinlenilmesi adına sunulacak olan tanıklar ve sair diğer tüm “İlk Basamak Dava Araçları”nın bil-cümle ortaya konması; gerek hukuki uyuşmazlığın türü, gerek dayanılması ve temin edilmesi gereken delillerin çokluğu; gerekse de mücbir diğer birçok sebebe ilişkin olarak çok fazla zaman ve enerji harcamayı gerektirebilmektedir. İzahatını yapmış olduğumuz bu hususlar neticesinde, bir uyuşmazlığın çözüme kavuşturulması kimi zaman çok meşakkatli olabilmekte veyahut uyuşmazlığa ilişkin açılmış olan dava uzun süre sonuçlanmayıp yıllar içerisinde zamanaşımına uğrayabilmekte; Bunların da ötesinde dava kaybedilebilmekte ve bu birçok olumsuz duruma da sebebiyet verebilmektedir. Ancak söz konu bu durumlardan hiçbiri, biz avukatlar için açmış olduğumuz davaya ilişkin olarak usulden ret kararı verilmesinden daha vahim değildir. Bu yazımızda “Davanın Usulden Reddi” nedir ve bunun önüne geçilmesi adına dikkat edilmesi gereken hususların neler olduğunu kaleme alacağız.

Usulden Ret Nedir

Usulden Ret, 6100 sayılı Türk Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 115. maddesinde;

“Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler.

(2) Mahkeme, dava şartı noksanlığını tespit ederse davanın usulden reddine karar verir. Ancak, dava şartı noksanlığının giderilmesi mümkün ise bunun tamamlanması için kesin süre verir. Bu süre içinde dava şartı noksanlığı giderilmemişse davayı dava şartı yokluğu sebebiyle usulden reddeder.

(3) Dava şartı noksanlığı, mahkemece, davanın esasına girilmesinden önce fark edilmemiş, taraflarca ileri sürülmemiş ve fakat hüküm anında bu noksanlık giderilmişse, başlangıçtaki dava şartı noksanlığından ötürü, dava usulden reddedilemez.”

Şekline anıldığı üzere esasa ilişkin bir inceleme yürütülmeden, HMK’nın 114. maddesinde,

“Dava şartları şunlardır:

a) Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması.

b) Yargı yolunun caiz olması.

c) Mahkemenin görevli olması.

ç) Yetkinin kesin olduğu hâllerde, mahkemenin yetkili bulunması.

d) Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.

e) Dava takip yetkisine sahip olunması.

f) Vekil aracılığıyla takip edilen davalarda, vekilin davaya vekâlet ehliyetine sahip olması ve usulüne uygun düzenlenmiş bir vekâletnamesinin bulunması.

g) Davacının yatırması gereken gider avansının yatırılmış olması.

ğ) Teminat gösterilmesine ilişkin kararın gereğinin yerine getirilmesi.

h) Davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması.

ı) Aynı davanın, daha önceden açılmış ve hâlen görülmekte olmaması.

i) Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması.

(2) Diğer kanunlarda yer alan dava şartlarına ilişkin hükümler saklıdır.”

Şeklinde ifade edilen dava şartlarından biri ya da birkaçının noksanlığı veyahut birazdan açıklayacağımız sair diğer sebeplere dayanılarak reddedilmesidir. Söz konusu dava şartları, davanın açıldığı tarihten neticelendiği tarihe kadar varlığını sürdürmek zorunda olup dava şartının mevcut olup olmadığı, davanın herhangi bir aşamasında taraflar tarafından da öne sürülebileceği gibi mahkeme tarafından resen incelenmektedir.

Usulden Ret kararı, davanın açılmasından itibaren ön........

© Hukuki Haber