Özet

Bu makale, 14.08.2025 tarihli Cebrî İcra Kanun Taslağı’nın icra hukukuna getirdiği yeniliklerinin bir bölümünü inceleme konusu yapmaktadır. Taslak, özellikle hacze iştirak, aciz belgeleri, haciz tutanağı, satış usulleri, mükellefiyetler listesi, kıymet takdiri, satış ilanı ve ihalenin iptali gibi kritik alanlarda mevcut 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’ndaki dağınık ve yetersiz hükümleri sistematik bir bütünlük içinde yeniden düzenlemeyi hedeflemektedir. Çalışmada, taslağın 199. maddeden itibaren getirdiği düzenlemeler detaylı bir şekilde ele alarak, şeffaflık, hız, güvenlik ve modernizasyon ilkeleri doğrultusunda icra sistemine sağladığı katkılar incelenmektedir. Özellikle elektronik satış usulleri, taksitlendirme kolaylıkları ve kıymet takdirindeki güncellemeler, icra hukukunu çağdaş ihtiyaçlara uyumlu hale getirme potansiyeli taşımaktadır.

1. Giriş

Türk icra ve iflas hukuku, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile düzenlenmektedir. Ancak, değişen ekonomik ve sosyal koşullar ile dijitalleşmenin getirdiği ihtiyaçlar, mevcut kanunda önemli güncellemelerin yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Bu kapsamda hazırlanan 14.08.2025 tarihli Cebrî İcra Kanun Taslağı, icra süreçlerinde önemli yenilikler öngörmektedir.

Bu makale, taslağın 199. maddesinden başlayarak hacze iştirak, haciz tutanağı, aciz belgeleri, taksit sözleşmeleri, haczedilen alacakların devri, elbirliği mülkiyetinde payların satışı ve kayden izlenen sermaye piyasası araçlarının satışına ilişkin düzenlemeleri ele almaktadır.

Ayrıca, 218. maddeden itibaren mükellefiyetler listesi, kıymet takdiri, artırma şartnamesi, satış usulü ve ilanı, elektronik açık artırma ile ihalenin iptali gibi konulara odaklanarak, taslağın icra hukuku sistemine getirdiği çağdaş yaklaşımları ve uygulama kolaylıklarını değerlendirmeyi amaçlamaktadır.

2. Haciz İşlemlerinde Yenilikler

2.1. Hacze İştirak (Madde 199) Taslak Madde 199, borçlunun eşi, çocukları ve vesayet altındaki kişiler gibi yakınlarının alacakları için önceden icra takibi yapılmasına gerek kalmaksızın hacze iştirak imkânı sağlamaktadır (Madde 199). Mevcut Kanun’un 101. maddesindeki düzenlemeyi genişleterek, iştirak süresini ihale bedelinin icra dairesi hesabına yatırılıncaya kadar uzatmıştır. Ayrıca, dava açma usulü basit yargılama usulüne bağlanarak uygulamadaki belirsizlikler giderilmiştir (Madde 199).

2.2. Haciz Tutanağı ve Bildirim (Madde 200-202) Taslak Madde 200, haciz sırasında düzenlenecek tutanağın içeriğini detaylı olarak belirtmektedir (Madde 200). Borçluya haczedilmezlik şikâyeti hakkı tanınmış ve bu hakkın bir hafta içinde kullanılması düzenlenmiştir (Madde 200). Madde 201, tutanağın taraflara derhâl tebliğini öngörerek mevcut Kanun’daki "davet" usulünü kaldırmıştır (Madde 201). Madde 202 ise, yeni alacaklıların hacze iştiraki halinde yapılacak tebligatları düzenleyerek şeffaflığı artırmayı hedeflemektedir (Madde 202).

3. Aciz Belgeleri ve Taksit Sözleşmelerine İlişkin Düzenlemeler

3.1. Aciz Belgeleri (Madde 203-204)

Taslak Madde 203, kesin ve geçici aciz belgeleri arasındaki ayrımı netleştirmiştir (Madde 203). İcra dairesi, borçlunun malvarlığı araştırmasını tamamladıktan sonra resen aciz belgesi düzenleyebilecektir (Madde 203). Bu düzenleme, mevcut 2004 sayılı İİK’daki aciz vesikasına ilişkin hükümlerle kıyaslandığında önemli bir gelişim göstermektedir. Zira,mevcut 2004 sayılı İİK’nın 105. maddesi, haczi kabil mal bulunmadığına dair haciz tutanağının aciz vesikası hükmünde sayılmasını düzenlemekte, bu durum borçlunun gerçek mal varlığı durumunu yansıtmaması ve tasarrufun iptali davalarına zemin hazırlaması nedeniyle mülkiyet hakkı ve adil yargılanma hakkının ihlaline yol açtığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne taşınmıştır.(AYM. Esas Sayısı : 2024/97 Karar Sayısı : 2024/234 ) İİK m. 143/2'deki "ile 105. maddedeki vesika" ibaresi de benzer şekilde söz konusu kararda eleştirilmektedir .

Taslağın getirdiği yeni düzenleme, icra dairelerinin daha kapsamlı bir malvarlığı araştırması yapma zorunluluğu ile bu tür sorunların önüne geçmeyi amaçlamaktadır. Madde 204, borçlunun taksitle ödeme taahhüdünü düzenlemekte ve mevcut Kanun’daki 4 taksit sınırını 6 taksite çıkararak........

© Hukuki Haber