Bu sene Türkmenistan doğalgazını uzun bir aradan sonra tekrar kullanmaya başlayacağız. Gaz direkt Türkmenistan’dan gelmeyecek. Çünkü bu doğalgazı taşıyacak henüz böyle bir boru hattı yok. Takas (swap) yöntemiyle İran üzerinden Türkmen gazı alacağız.

Türkiye-Türkmenistan-İran yetkililerinin görüşmesi sonrasında böyle bir gelişmeye imza atıldı. Ancak, takas yöntemiyle alınacak doğalgaz hakkında anlaşmaların gizliliği sebebiyle fazla detayları bilinmiyor. Dolayısıyla Türkmen gazının kaynak çeşitliliği açısından Türkiye’ye sunacağı fırsatlarla birlikte başka ne tür avantajlar sağlayacağını yorumlamak da biraz zor oluyor.

Mesela Türkiye-İran arasında 1996’da imzalanan ve 2001’de devreye giren doğalgaz kontratı, 2026’da bitecek. Yeniden doğalgaz pazarlığı masasına oturulduğunda Türkmen gazının etkisi ne olacak? Türkmenistan doğalgazının boru hattıyla direkt Türkiye’ye ulaşmasının engelleyen taraflarından birisinin de İran olduğu dikkate alındığında anlaşmanın önemi ortaya çıkıyor, ama geleceği hakkında da merak uyandırıyor.

Bir başka sorun da İran’ın gazını uluslararası pazara çıkma sorununun giderek büyüyor olması. Bu gelişme, yeni kontratı sürecini ve Türkmenistan ile yapılan takas anlaşmasını nasıl etkileyecek? İran üzerinden daha fazla Türkmen gazını makul fiyatlarla alma durumu olacak mı? Şartları ne olacak? Donald Trump ile İran’ın durumu daha da ağırlaşacak gibi göründüğünden önümüzdeki günlerde bu meseleyi daha çok konuşacak gibiyiz.

Mesela Irak, ABD baskısıyla başta elektrik ürettiği doğalgaz çevrim santraller olmak üzere kullandığı gazı önemli oranda Türkmenistan’dan temin etmeye başladı. Yanılmıyorsam takas (swap) yöntemiyle yıllık 4 milyar metreküplük gaz temini için anlaşma yaptı. Irak’a İran gazı baskısı yapan ABD, benzer yaklaşımı Türkiye için de sergileyebilir mi?

Türkmenistan doğalgazının Türkiye’ye gelecek olması kaynak çeşitliliği de dikkate alındığında güzel haber. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 1 Mart’tan itibaren yılsonuna kadar devam edecek takas yöntemiyle tedarik sürecinde 1,3 milyar metreküplük Türkmen doğalgazının Türkiye’ye geleceğini vurguladı. Daha önce miktarın 2 milyar metreküp olacağı duyurulmuştu. Büyük ihtimalle gelecek yıldan itibaren bu miktara çıkılacak. Fakat asıl merak edilen husus Türkmenistan doğalgazının ne zaman boru hattıyla Türkiye’ye geleceğidir.

Bilindiği üzere Türkmenistan doğalgazının Türkiye’ye ulaştırılma çalışmalarının uzun hikâyesi ve sıkıntılı bir geçmişi var. Doksanlı yılların ikinci yarısında ABD’nin öncülüğünde Hazar Denizi geçişli doğalgaz boru hattı gündeme gelmişti. Eğer bu proje gerçekleşmiş olsaydı, günümüzde Türkmenistan doğalgazı ile Türkiye ve Avrupa pazarında söz sahibiydi.

Hazar’ın ‘Deniz mi, göl mü?’ tartışması, Hazar geçişli Türkmen gazına uzun süre engel olarak kullanıldı. Rusya ve İran’ın bu kozu iyi kullandı. Hazar’a kıyıdaş ülke liderlerinin........

© Habertürk