Günümüzde dünyadaki havalimanlarının çoğunluğu kamu tarafından işletilmektedir. Son yıllarda ise trafiği yüksek havalimanlarından devletler ilave gelir sağlamak için özel sektörle işbirliğini gittiler. İhalelerle bazı havalimanlarının tüm hizmetleri özelleştirilirken, bazı meydanlarda sadece terminaller özelleştirilme kapsamına alındı. Bazı havalimanlarında ise Hava Trafik Kontrol (HTK) hizmetlerinin bile özelleştirilmesi söz konu oldu.

Havalimanlarındaki bu gelişmeler çerçevesinde havalimanı işletmeciliği yapan bazı kamu kurumları da dünyaya açılıp özelleştirmelere talip oldular. Başka ülkelerden havalimanı işletmeciliği yapmaya başladılar. Mesela, TAV Havalimanları Holding’in çoğunluk hissesine sahip olan Groupe ADP (Aeroports de Paris) bir Fransız kamu kurumu ve dünyadaki sayılı işletmecilerden birisi.

THY’nin en çok ülkeye uçan havayolu olması gibi devlet TAV için de bir vizyon koyabilmiş olsaydı, en fazla ülkede havalimanı şirket olabilirdi. Bir dönem Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nin (DHMİ) yurtdışına açılması ve ihalelere girmesi gündeme gelmişti, ama bir neticeye varmadı. Kısacası küresel havacılıkta THY ile var olduğumuz gibi vizyonsuzluk sebebiyle havalimanı işletme tarafında güçlü olamadık.

Öte yandan kamu kurumları dışında dünyada çok büyük havalimanı operatörü olan özel şirketler de var. Havalimanı işleten şirketler bir yandan yeni havayollarını meydanlarına getirmek, mevcutların uçuş sayılarını artırmak için büyük çaba sarf ederken, diğer taraftan da yeni teknolojilere, verimli işletmeciliğe yatırım yapıyorlar.

Fakat dünya havayollarının çatı örgütü Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği – IATA ise her yıl yapılan genel kurullarında, havayoluyla seyahatlerin pahalı hale gelmesinde devletlerin havalimanları üzerinden çok fazla vergi ve ilave ücretler almasının etkisi olduğuna dikkat çekiyor. Diğer ifadeyle havayolları, havalimanlarının mevcut işletmecilik modellerinden memnun değil. Ama neticede bu sene 5 milyar 200 milyon insanın yolculuk etmesi bekleniyor.

Bu sene havayolları da havalimanları da büyümeye devam edecek. Peki dünya genelinde en büyük değere sahip havalimanı işleten şirketler hangileri? Türkiye’nin bu tabloda yeri var mı, merak ediyor musunuz?

CompaniesMarketcap.com araştırma şirketinin araştırması dikkat çekici. Piyasa değerine göre yapılan araştırmayla kamu/özel en büyük 10 havalimanı operatörü şöyle belirlenmiş:

1- ENAIRE (Aena): 30.21 milyar dolar

Şu anda İspanya’da 46 havalimanı ve 2 heliportu yönetiyor. Farklı ülkelerde ise 33 havalimanının yönetiminde doğrudan veya dolaylı olarak söz sahibi konumda. İşlettiği en önemli havalimanları arasında Madrid Barajas, Barcelona El Prat, Gran Canaria Havalimanı ve Palma De Mallorca Havalimanı yer alıyor. Aynı zamanda İspanya’daki Hava Trafik Kontrolü (HTK) hizmetlerinden de sorumlu. Hava trafiği hacmine göre ENAIRE, Avrupa’da dördüncü en büyük hava seyrüsefer operatörü. Ayrıca ENAIRE, Aena Brazil adıyla Brezilya’da da ağırlığı söz konusu. Dokuz eyalete yayılmış 17 meydanıyla Brezilya'daki en büyük havalimanı ağına liderlik ediyor. Brezilya hava trafiğinin yüzde 20’sini ENAIRE hizmet veriyor.

2- Airports of Thailand: 23.69 milyar dolar

Havalimanı işletmecisi Airports of Thailand’ın hisselerin yüzde 70'ini Tayland Hükümeti elinde tutuyor. Ülkede bir havalimanı işleten operatör, Bangkok'un iki önemli havalimanını; Suvarnabhumi Havalimanı ile Don Mueang Havalimanı’nı kontrol ediyor. Bunun yanı sıra kuzeydeki Chiang Mai Havalimanı ve güneydeki Phuket Havalimanı da dahil olmak üzere Tayland'daki on uluslararası havalimanını yönetiyor. Ülkenin diğer bölgesel küçük meydanlarından sorumlu.

3- Shanghai Airport (AVINEX): 11.23 milyar dolar

Operatör, Çin’in en büyük sanayi ve ticaret merkezi Şanghay’ın ilk iki sıradaki Shanghai Pudong Havalimanı ve Shangahai Hongqiao Havalimanı'nı işletiyor. AVINEX Şanghay Belediye Hükümeti'ne ait bir devlet şirketi olarak biliniyor. Shanghai Pudong Uluslararası Havalimanı yılda yaklaşık 54 milyon yolcu ağırlarken, Hongqiao 30 milyondan fazla yolcu ağırlamakta. Shanghai Pudong Havalimanı, aynı zamanda Amerika Birleşik Devletleri'nden Çin anakarasına yapılan doğrudan uçuşların çoğunun da........

© Habertürk