Gelecek yıl 5G’ye geçeceğiz. Adı 5,5G de olabilir, 5G (plus) da. Zaten geçer geçmez de kendimizi 6G tartışmalarının içinde bulmuş olacağız. Ancak 5G’ye nasıl geçeceğimiz konusu 3 operatörün de merak ettiği bir husus. Henüz ihale takvimi, kriterleri ve yerli/milli ürün meselesi netlik kazanmış değil. Ulaştırma Bakanlığı ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ise 5G’ye nasıl bir modelle geçilmesi gerektiği konusunu bazı bilgileri piyasada test ettirerek araştırmaya devam ediyor.

Bakanlık operatörlere de fikirlerini soruyor. Dünyada son nesil iletişim uygulamalarına hiç lisans bedeli almadan sadece yatırımı teşvik ederek geçiren ülkeler de var, cirodan pay alma yöntemiyle operatörleri 5G’de daha aktif olmaya yönlendirenler de… Bakalım bizde nasıl bir model benimsenecek.

Ulaştırma Bakanlığı, hem operatörlerden bol para almak istiyor hem hızlıca yatırım yapmalarını bekliyor hem de ne derece olgunlaştığını sahada test etmediği veya edilmesi için destek olmadığı yerli/milli ürünlerin kullanılması için makul ve mantıklı modelleri uygulamaya koymak yerine kara düzen baskı uyguluyor. Şahit olduğum tablolar ve aldığım haberlerde maalesef bu şekilde. Umarım yüksek lisans ücretleriyle vatandaşın iletişim faturasını yükseltmeyecek, şirketlerin yatırımlarını da geciktirmeyecek bir yönteme veya modele karar verilir.

Barselona’da Dünya GSM Birliği (GSMA) tarafından düzenlenen Dünya Mobil Kongresi’nde (WMC) Vodafone Türkiye CEO’su Engin Aksoy ve CEO yardımcısı Hasan Süel ile bu konuları bolca konuşma şansım oldu. Ülkemizdeki 3 GSM operatör arasındaki tek özel/yabancı şirket olan Türkiye Vodafone’un küresel yapıdan beslenen önemli bir 5G tecrübesi var. Ben de uzun bir süredir genel bakış açılarını medyada paylaşan iki önemli isimden, Vodafone’un dünya genelindeki durumu ile Türkiye’de 5G ihalesine nasıl baktıklarının detaylarını öğrenmeye çalıştım.

CEO Engin Aksoy, 5G’ye geçmeye hazır olduklarını, ancak geçiş sürecinin Türkiye’ye daha fazla yarar sağlayabilmesi için lisans bedellerinin makul olmasının yatırımı teşvik edeceğine belirtti. Böyle bir model ile geçilmesi görüşünde. “Tam olarak görüşü ne?” diye tahlil ettiğimde, başlangıçta yüksek lisans bedeli alınmasının yatırımları aksatacağı için farklı formüllerle geçilmesinin daha doğru olacağı fikrinde olduğunu söyleyebilirim.

Henüz 5G ihale takvimi belli olmamasına rağmen Vodafone da yeni döneme en hazır operatör. İhalenin haziran veya temmuzda yapılması halinde 2026’nın başında 5G hizmeti vermeye hazır olacak şekilde hazırlıkları tamammış. Diğer iki operatör; Türk Telekom ve Turkcell de aynı şekilde hazır olduklarını söylüyorlar. Ortada henüz ihale şartnamesi, takvimi yok, ama 3 operatörde herhangi bir aksaklığa mahal vermemek için hızla hazırlıklarını yapmaya devam ediyor.

Engin Aksoy ve Hasan Süel’in 5G teknolojisi için özellikle vurgu yaptıkları iki önemli husus var: "Birey tarafında hizmet kalitesi artacak. Kurumlar da ise ciddi anlamda verimlilik sağlanacak." 5G ne getirecek? Sorusuna en kestirme cevap bu olsa gerek...

5G’de yatırım yüksek, gelir düşük olacak

Ancak 5G hizmete girince operatörlere verimlilik artışı sağlarken, yatırım miktarı artacağından gelir sıçraması yapmayacağı ifade ediliyor. Yatırım bedelinin yüksek, gelirin ise düşük olacağı ifade ediliyor. Operatörler, 5G yatırımını yapacaklar, ama karşılığını kısa sürede alamayacaklar. Fakat kaç yıl sonra 6G’ye geçilmesi gündeme gelecek veya 5G yatırımlarının kaç yılda geri döneceği de şu günlerden tahmin edilemiyor. Çünkü yapay zekâ ve teknolojideki diğer gelişmelerin iletişim uygulamalarında nasıl bir dönüşümü ortaya koyacağı da........

© Habertürk