Eskiden siyaset, fikirler üzerine kurulurdu. Artık kimse neyi savunduğunu bilmiyor, sadece kimden nefret ettiğini biliyor. Toplumun en güçlü bağı ortak değerler değil, ortak düşmanlar oldu. Kitleler bir araya gelmek için sevgiye değil, nefrete ihtiyaç duyuyor.

Eric Hoffer, yıllar önce Kesin İnançlılar kitabında bunu çok net anlatmıştı:

“Bir kitle hareketi Tanrı’ya inanmadan doğabilir, fakat bir düşmana sahip olmadan genişleyemez.”

Bugün siyaset dediğimiz şey tam olarak bu: Düşman yarat, düşmana öfke duy, insanları o öfke etrafında birleştir. Çünkü bu en kolay, en zahmetsiz, en hızlı yöntemdir.

Kutuplaşmanın Anatomisi

Hoffer’a göre insanlar, hayal kırıklığına uğradıklarında, kendilerini değersiz hissettiklerinde ya da başarısızlıklarından kaçmak istediklerinde bir hareketin parçası olmayı seçerler. Ancak çoğu zaman, bir hareketin savunduğu fikirler değil, karşısında durduğu düşman onları birleştirir.

Bu yüzden siyasette artık programlar, projeler, çözüm önerileri konuşulmuyor. Bunlar fazla detaylı ve karmaşık geliyor. Onun yerine basit bir duygu yetiyor: Öfke.

“Ortak........

© Habererk