Çanakkale Savaşının Jeopolitiği
Birinci Dünya Savaşının en önemli nedeni Almanların, Prusya önderliğinde birleşerek genişleme politikasına yönelmesidir. Düşünün Alman İmparatorluğunun kuruluşu 1871 yılında, Paris’te Louvre Sarayında ilan edildi. Bu Rus Çarlığının veya İngiliz İmparatorluğunun Topkapı Sarayında ilan edilmesi gibi bir şey.
Almanlar birliklerini sağladıklarında dünyanın %’i İngiliz, ’si Fransız ve ’i Rus sömürgesiydi. Hollanda, İspanya, Belçika, Portekiz ve İtalya diğer belli başlı sömürgeci devletlerdi. Neredeyse ekonomik değeri olan coğrafyaların tamamı sahiplenilmişti. Güçlenmek için sömürecek topraklara ihtiyacı olan ve yeterince güçlenmeden sömürgeci devletlerle savaşmayı istemeyen Almanlar, ‘’Doğu’ya Açılım’’ politikasını başlatarak Osmanlı Devleti’yle iyi ilişkiler tesis ettiler.
Almanların güçlenmesi Avrupa siyasetini tamamen değiştirdi. O tarihlere kadar birbirleriyle rakip olan ve savaşan üç büyük devlet yani İngiltere, Fransa ve Rusya, Almanya’ya karşı birleştiler. Bu ittifakın liderliğini yapan İngiltere, Almanların doğuya doğru genişlemesinden son derece rahatsızdı.
Almanların başlattığı Berlin-Bağdat demiryolunun gerçekte biteceği yer olan Basra, İngiliz sömürgesi olan Hindistan’a Kahire’den çok daha yakındı. Yani Londra açısından Almanların Basra’ya ulaşması çok tehlikeliydi. Aynı şekilde Osmanlı devletinin öz kaynaklarıyla başlattığı ve Almanların desteklediği Hicaz demiryolları projesi de İngilizlerin işgali altındaki Mısır’ı tehdit ediyordu. İngiltere’nin sömürge gelirlerinin yaklaşık üçte biri Hindistan’dan, dörtte biri Mısır’dan ve gerisi diğer sömürgelerinden geliyordu. Yani Londra Hindistan ile Mısır’ı kaybetmeyi göze alamazdı.
İngiltere, müttefikleriyle, zaferden sonra, Osmanlı devletinin topraklarının nasıl paylaşılacağı üzerine anlaşarak ittifak kurdu. İstanbul, Trakya, Karadeniz sahilleri ve Doğu Anadolu Ruslara, Geniş Suriye’nin ve Irak’ın kuzeyi Fransızlara verilecekti. Bu plana göre, Hindistan’ın güvenliği açısından çok önemli olan Irak’ın güneyi ve Mısır’ın güvenliği için stratejik değerdeki Geniş Suriye’nin güneyi........
© Habererk
