Hikayesi olan insanlarla buluştum, onları dinledim ve konuşturdum. Yazıyla uzak duran hayatlarını sözle kayda geçirdim. Bu sayede, kentlerin resmi tarihlerinde yer bulamayan, bireysel ama bir o kadar da kolektif hafızaya ait hikayelerini gün yüzüne çıkardım / çıkarmaya çalıştım.

2003 ile 2006 yılları arasında gerçekleştirdiğim sözlü tarih çalışmalarım sonucunda, üç kitaptan oluşan bir üçleme ortaya çıktı. Üçlemenin ilk kitabı, ‘Diyarbekir Diyarım, Yitirmişem Yanarım’ adını taşıyor. İkinci kitabım, ‘İsyan Sürgünleri’.* Bu çalışma, 1925 Şeyh Said İsyanı sonrası sürgüne gönderilen ailelerin çocukları ve torunlarının tanıklıkları üzerinden, karanlık bir döneme ışık tutuyor. Sürgün yollarında yaşanan acılar, kayıplar ve kopuşlar bu kitabın odağında.

Üçlemenin üçüncü kitabı ise ‘Amidalılar-Sürgündeki Diyarbekirliler’. Bu kitap, 1980 Eylül darbesinin hemen öncesi ve sonrasında politik kimlikleri nedeniyle yaşadıkları coğrafyalarında barınamayıp Avrupa’ya sürgüne gitmek zorunda kalan Kürt entelektüellerin hikayelerini içeriyor. Bu insanlar, hem kimliklerini hem de kültürel miraslarını yanlarında taşıyarak yeni uzak ve sürgün coğrafyalarda yaşam kurmaya çalıştılar.

Bu üç kitapta 48 şahsiyetin tanıklığına yer verdim. Ne yazık ki bu kişilerden 35’i çalışmanın yapıldığı tarihten bu yana yirmi yıllık zaman dilimi içinde vefat etti, bugün yalnızca 13’ü hayatta.

Bu gerçeklik, sözlü tarih çalışmasının ne kadar hayati olduğunu bir kez daha ortaya koyuyor. Bu insanlar konuşmasaydı, bu hikayeler sonsuza kadar susmuş olacaktı.

Sözlü tarihin bir avantajı da, sözü ve kelamı olan insanları konuşturup onların anlattıklarını metne dökerek, bu anlatıların edebiyat, kültür ve sanatın çeşitli dallarında malzeme haline dönüşebilmesidir.

‘Diyarbekir Diyarım, Yitirmişem Yanarım’ ile başlayan yolculuk, 2004 yılında yayımlanan "İsyan Sürgünleri" adlı kitabımın devamı ve aynı zamanda yenilenmiş hali olan yeni ‘İsyan Sürgünleri’ kitabım önceki günlerde Everest Yayını olarak çıktı.

Kitabın yeni basımında 11 şahsiyetin hikâyesinin önceki baskılarda y er almayan kısa biyografileri, kitapta ilgili........

© Güneydoğu Ekspres