Bir toplumun misafir ağırlama ve yemek gelenekleri ve örfünün oluşmasında etkili olan bazı unsurlar vardır. Bunlar dini inançlar, kültürel, sosyal ve ekonomik değerler olarak sıralanabilir. Dini inançlar ile belirlenen kurallar dışında diğer değerler gelişimlerine göre zamanla değişkenlik gösterir. Bu sebepten dolayı Yemek kültürünün oluşumunda, şehirden köye ve tarihin akışı ile geçmişten geleceğe devamlı bir değişkenlik söz konusu olabilmektedir.
Her toplumun kendisine ait sosyal yaşamı vardır. Sosyal yaşantı içinde misafir ağırlama veya yemek yeme kuralları da şekillenir. Genellikle din kurallarının oluşumunda ağırlıklı olarak bulunduğu ve belirleyici bir rol oynadığı yemek yeme adabı sosyal gelişmelerin medenileşme veya şehirlileşme gibi olguların doğrultusunda yenilenerek değişikliğe uğrayabilmektedir. Bu değişiklikler olumlu yönde olduğu gibi olumsuz yönde de olabilmektedir. Olumsuz değişikliklerin en önemlisi ise insanların ben merkezli veya bencil düşüncelerle davranması olarak söylenebilir.
Yemekte veya sofra adabında kişinin bencil davranması iki kategoride incelenebilir.
Birincisi:
Kendisine yemek ikram edilen kişinin bu yemeği sevmediğinden dolayı veya kendi yemek kültürü içinde bulunmadığından dolayı reddetmesidir. Reddetmenin de şekilleri vardır. Kişi sevmediği yiyeceği ya açık bir dille “ ben bu yemeği sevmiyorum yiyemem” diye reddeder, ya da “bu muhacir(bu memleketten olmayan) yemeğidir bizde yapılmaz”, “bizim kültürümüzde yoktur” “beni rahatsız ediyor, dokunuyor” gibi bahanelerle yemeği ikram edeni de rencide edecek bir durumda bırakarak reddeder. Çünkü kişi ikram ettiği yemeğin beğenilmemesi veya yaptığı yemeklere insanların bazı bahaneler bularak yememesi karşısında üzülebilir. Eskiden ikram edilen bir yiyeceğin yiyecek kişi tarafından hiç sevilmeyen bir yemek bile olsa yemeği........

© Gazete İpekyol