CHP İstanbul İl Başkanlığına atanan kayyımın binlerce polis desteğiyle il binasına girişi geride pek çok soru ve sorun bıraktı.

Ülke siyasal tarihine derin bir iz bırakacak olan bu siyasal operasyonun olağan bir hukuk meselesi gibi sunulması ve siyasal anlamı üzerinde durmakta fayda var.

* * *

Avrupa Birliği’nin demokrasi kalitesi açısından kötü şöhretli üyelerinden olan Macaristan’da 2010’dan bugüne, Polonya’da 2015-2023 döneminde sistematik hukuk ihlalleri yaşandı/yaşanıyor. Her iki ülkede de hukuk sistemi, muhalefeti engellemek ve hukukun üstünlüğünü ihlal ederek yetkisini kötüye kullanan siyasetçi ve bürokratların önünü açmak için kullanıldı. Siyasal sistemlerini parti devletine dönüştürmek isteyen Macaristan’da Macar Yurttaş Birliği (Fidesz), Polonya’da Hukuk ve Adalet Partisi (PiS) hükümetleri, otokratikleşen devleti bir yükselme ve zenginleşme imkanı olarak gören “hukukçu”ların öncülüğünde, çıkarlarına göre karar üreten yargı sistemi geliştirdi.

Macaristan’da Orban yönetimi 2011 yılında yargıçların emeklilik yaşını 70’ten 62-65’e düşürerek çok sayıda sadık taraftarına mahkeme kürsülerinde yer açtı. Tasfiyeyi “Komünist sistemde yetişmiş yargıçlardan kurtulmak” gerekçesiyle açıklayarak kıdemli yargıçların büyük çoğunluğunu sistem dışına çıkardı. O zamanlar hâlâ bağımsız olan Anayasa Mahkemesi bu değişikliği Anayasa’ya aykırı bulup kararı geriye çevirdiyse de Fidesz yönetimi yaş sınırını bir başka anayasa değişikliğine ekleyerek uygulamayı hayata geçirmeyi başardı. Bununla da yetinmeyip yargının yönetimini 2011 yılında kurduğu Ulusal Yargı Ofisine bağladı. Bu kurumun başına Macaristan Başbakanı Orban’ın yakın çalışma arkadaşı Jozsef Szajer’in eşi Tünde Hando atandı. Yetmedi, bağımsız bir çizgi izleyen Anayasa Mahkemesi Başkanı Andras Baka yasal süresinin bitiminden önce görevden alındı. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin iptal kararına rağmen Baka’yı görevine iade etmeyen yönetim, kendi çizgisinde birini onun yerine........

© Evrensel