Bugün Depo İstanbul’da 8 Kasım 2025’e dek sürecek olan Gazze Bienali İstanbul Pavyonu: Elimde Bir Bulut Sergisi kapsamında, gerçekleşen bir sunumdan söz edeceğim.

12 Ekim 2025 Pazar günü Feride Eralp’in moderatörlüğünde Forensic Architecture (FA) (Adli Mimarlık) kurucusu mimar Eyal Weizman ile yapılan söyleşide, soykırımın mekânsal boyutları FA’nin ürettiği veriler üzerinden tartışmaya açıldı. Weizman, “Zeminsizleştirme: Soykırımın Mimarisi” başlıklı sunumunda, aynı isimli kitabından da söz etti.

Yazının görseli, sergiden bir kare. Sergide yer alan “Nazeh’in Sözlüğü: Yerinden Edilmenin Dili” (2024) isimli Hala Eid Aljani çalışması için, Nazım Dikbaş’ın K24’teki “Bir ahizenin ucunda Gazze” yazısından bir alıntı yapacağım;

“…Gazze’ye, Gazze’nin, o incecik kıyı şeridinin artık çoğumuza hemen tanıdık gelen haritasına, yukarıdan bakıyoruz. Tülden bir deniz katman katman karşımızda, altta, kâğıttan birkaç tekne kıvrımlara açılmış. Haritanın üstüne işlenmiş hatlar, belli düğüm noktalarında ise yüzler, çadırlar, simgeler, bir yardım çuvalı, kumaşlar, sargılar işlenmiş, izlerini bırakmış. Bu hatlar, Hala Eid Alnaji’nin bir araya getirdiği 14 sanatçının Gazze’deki yerlerinden edilişinin rotaları. Kahire’de ‘nakşedilen’ bu kolektif yapıtın, birikmiş hikayelerin üretim videosunu yapıtın yanı başında izliyoruz, sonunda bunun bir atölye olmadığı da kuvvetle vurgulanıyor. Alnaji’nin Kahire’den İstanbul’a dikkatle sararak yanında getirdiği ‘Nazeh’in Sözlüğü: Yerinden Edilmenin Dili’ başlıklı bu nakış/kolaj/harita yerinden edilen her bireyin hikâyesinin korunmaya değer olduğunda ısrar ediyor”.

Dikbaş yazısında, söz konusu sergiyi, Gazze’deki imha siyasetinin failleri ve güncel duruma dair eklemelerle, kapsamlı bir şekilde ele alıyor.

FA’nın çalışmalarından 14 Aralık 2024 tarihinde “Savaşı Belgelemek: Adli Mimarlık” başlıklı yazıda da söz etmiştim. Yine Depo’da, bu kez FA’nın, “Tree Doors (3 Kapı)” isimli bir sergisi vardı. Yazıda o zaman Suriye’de........

© Evrensel