Kömür karası ellerin, beyaz yakalı vicdanlara dokunmadığı bir ülkede, "sınıf" yalnızca lüks otellerdeki asansör düğmelerinde var olur. Yavuz Özkan’ın 1978 tarihli Maden filmi, bu paslı gerçeği yüzümüze tokat gibi çarpar. O tokat, hâlâ yanaklarımızda izini koruyor. Çünkü işçi ölümü bu topraklarda hâlâ “fıtrat” sayılıyor, “kader” sayılıyor, “kaza” diye geçiştiriliyor.

Maden filmi, yalnızca bir grup maden işçisinin mücadelesini değil, işçi sınıfının mücadelesinin ta kendisini anlatıyor. Tarık Akan’ın oynadığı Nurettin karakteri, sermaye karşısında örgütlenmeye çalışan emekçinin direnişini; Halil Ergün'ün can verdiği Ömer ve arkadaşları, suskun kalmanın, yavaş yavaş ölmenin yüzü olarak beliriyor. Ve Cüneyt Arkın’ın sert, yorgun ve isyankâr karakteri, bu suskunluğa saplanan bir çığlık. Bu filmde kahramanlık, düşmana silah çekmekle değil, patrona karşı yaka silkecek cesareti göstermekle yazılıyor.

60’lı yılların sonrasında resmedilen filmlerde izlediğimiz “kömür madeninde ezilen işçi” kompozisyonu, bugün kuryelik yaparken arabaların altında eziliyor. O zaman patronun adı "ağa"ydı, şimdi ise “yönetici”. Ama dil aynı…"Sus, işine bak, şükret." O yüzden Maden, yalnızca dönemin değil, bugünün de filmi. Hatta daha çok bugüne ait.

Bu ülkede işçiler yerin yedi kat dibinde günde 12 saat çalışır, bir çorba parası için. Soma’da 301 kişi toprağa gömüldüğünde yetkililer "Bu işin fıtratında ölüm var" dediğinde, Maden filmi tam da o yıllardaki anlatının öngördüğü gibi güncelliğini haykırır. Hayatını kaybeden işçiler değildir yalnızca; vicdanını yitirmiş bir düzenin kendisidir göçük altında kalan.

Filmde işçilerin gerçekleştirdiği grev, yalnızca ekonomik taleplerle değil, insanca yaşama hakkıyla ilgilidir. Çünkü asıl mücadele, sadece ücret için değil, insan sayılabilmek içindir. İnsanca yaşamak, insanca ölmek, insanca gömülmek için.

Kapitalizm, işçiyi yalnızca üretim bandının bir dişlisi olarak........

© Elips Haber