YZ Çağında egemenlik, fabrika sahipliğiyle değil, veri yönetimiyle ölçülür. Veri sende fakat yönetimi elde ise algoritmik Çinleşmenin dijital müstemlekesi olursun. Verin yoksa yerin yok bu âlemde…

Yatırım gibi görünüyor ama kodla geliyor. Bir ülke düşünün: üretim, istihdam, teknoloji getirisi sunuyor ama yanında gizli formatta; veri altyapısı, algoritmik karar sistemleri, dijital protokol bağımlılığı da taşıyor. Zira artık çağ, doğrudan sermaye değil; dolaylı algoritmalar çağı...

Ben buna “Algoritmik Çinleşme” diyorum: Bir coğrafyaya para gelir, fabrika kurulur, veri toplanır, alışkanlık kodlanır, karar mimarisi şekillenir. O coğrafya artık sadece üretim üssü değil; veri kolonisi olmaya başlar. Tıpkı Çin’in gittiği pazarlara kendi finansı, teknolojisini dayatıp mandalaştırması gibi…

Klasik yatırımların çarpanı fizikseldir; üretim, istihdam, ihracat… Ama YZ destekli yatırımların çarpanı algoritmatiktir. Yani kararın nerede verildiği, yazılımı kimin yazdığı, verinin kimde işlendiği… Bugün........

© Ekonomim