Geçtiğimiz hafta yüksek enflasyon sebebi ile 2025 yılı sonunda ücretlerde yaşanacak olan reel kayıp miktarının alınan maaş seviyesine bağlı olarak 5-40 arasında gerçekleşeceğini ifade etmiştim. Yazımın sonunda ise sorunun çözümünde “Temel vatandaşlık geliri bir işe yarar mı?” sorusu üzerinden konuya kaldığım yerden devam edeceğimi yazmıştım.

Küresel temel vatandaşlık geliri, bir ülkede yaşayan vatandaşların hayatlarını idame ettirebilmelerini sağlamak amacıyla koşulsuz bir şekilde ve aydan aya ya da yıldan yıla düzenli aralıklarla ödenen bir gelir kaynağıdır. Pek çok ülke vatandaşlarına daha iyi bir hayat sunabilmek amacıyla evrensel temel gelir politikasını uygulamaya çalışmıştır.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nde, bireylerin ve yakınlarının sağlıklı olması ve mutluluğu için belli bir hayat düzeyine sahip olması, sosyal güvence ile bir işte çalışması gerektiği vurgulanmaktadır. İnsan olmanın ve dolayısıyla bu haklara erişebilmenin şartı ise temel bir gelire sahip olunmasıdır. Ayrıca bu gelir, iktisadi ve sosyal hakların elde edilmesi bakımından uygun bir sosyoekonomik politika olarak kabul edilmiş, ancak uygulamasının pahalı bir tercih olduğu da ifade edilmiştir.1

Evrensel temel vatandaşlık geliri uygulamasıyla amaçlanan, gelir dağılımındaki adaletsizliğin azaltılmasını ve yoksulluğun minimize edilmesini sağlamaktır. Evrensel temel gelir, bireysel bir şekilde ödenmekte ve bireylerin evli olup olmamaları, ailevi durumları göz önüne alınmaksızın bir ekonomik güvence sağlanmaktadır. Ayrıca evrensel temel gelir bireyin gelir, harcama ya da herhangi bir davranış şekli dikkate alınmadan ödenmektedir. Diğer bir ifade ile herhangi bir gelir yoklaması yapılmamakta ve kişinin yapacağı harcama üzerinden bir şart konulmamaktadır. Dolayısıyla evrensel temel gelir, hem ekonomik bir güvence sağlayan hem de önceden ödeme yapılacağı bilinen geri ödemesiz bir gelir olarak........

© Ekonomim