‘Bir şeyi kırk kere söylersen olur’ atasözünün iş hayatındaki karşılığı kendini doğuran kehanet. Yani, beklentinin, sadece varlığıyla sonucu şekillendirmesi. Kişi ya da kurum, bir şeyin olacağına inanır, bu inançla davranır ve sonunda tam da o netice gerçekleşir.

Kendini doğuran kehanetlerle (self-fulfilling prophecy) sık sık karşılaşırız. Bir yönetici, bir çalışanın yetersiz olduğuna kanaat getirirse, ona daha az sorumluluk verir, daha az zaman ayırır, gelişimine fırsat tanımaz. Çalışan da zamanla geri planda kalır, motivasyonu düşer ve gerçekten düşük performans gösterir. Başlangıçta temelsiz, hatta yanlış olan önyargı, zamanla doğru hale gelir.

Benzer bir dinamik piyasaya yeni giren şirketlerde de görülür. Bankalar kredi vermez, yatırımcı uzak durur, müşteriler şüpheyle yaklaşır. Şirket kaynak bulamaz, rekabet gücü zayıflar ve “tutmaz bu iş” kehaneti kendini gerçekleştirir.

Durmuş oturmuş kurumlarda da bu dinamik işler. “Biz risk alamayız” diyen şirket zamanla hantallaşır. “Kimse yaratıcı değildir” algısı, yenilikçi........

© Ekonomim