Türkiye ekonomisi 2025 yı­lına, küresel yavaşlama ve iç talep zayıflığı arasında denge kurmaya çalışan bir yapıyla girdi. Resmî veriler, yılın ilk dokuz ayında GSYH büyümesinin %3,1 civarında olduğunu gösteri­yor.

Bu oran, 2024’teki %4,5’lik büyümenin gerisinde kalıyor. Ancak makro dengelerdeki bu “ılımlı yavaşlama”, mikro ölçekte ciddi bir bozulmayı gizliyor: şir­ket bilançoları daralıyor, kârlılık düşüyor, nakit döngüsü sıkışıyor. Kapanan işlet­me sayısı  arttı, tasfiye sürecine giren şir­ket oranı ’ye yükseldi, reel sektör borç stokunun A’i kısa vadeli hale geldi.

Ekonomi yönetimi fiyat istik­rarı önceliğini korurken, üretim tarafı finansal istikrarsızlığın yü­künü taşıyor.

TCMB, 2025 yılı boyunca para­sal sıkılaştırmayı kademeli olarak gevşetme sinyali verse de, Ekim 2025 itibarıyla politika fai­zi 9,5 seviyesinde bulunuyor. Bir yıl önce bu oran E’ti. Yani 5,5 puanlık indirime rağmen reel faiz hâlâ pozitif: yıllık TÜFE artışı 7,8 civarında.

-Ticari kredi faiz ortalaması: I,7

-KOBİ kredilerinde ortalama maliyet: S,2

-Ortalama vade: 9,4 ay

-Banka kredilerinde teminat oranı: 8

Krediye erişim zorlaştık­ça, şirketler “borcu borç­la çevirme” sarmalına girdi. Finansman yükü, üretim ma­liyetine dönüşmüş durumda. Bu durum, özellikle ithalat gir­disine bağımlı sektörlerde kâr marjlarını neredeyse sıfırladı.

Politika faizinin 40 bandında kalması, TL’nin cazibesini ar­tırsa da kredi maliyet­lerini yüksek tutuyor. TCMB’nin 2025 so­nu için öngördüğü enf­lasyon hedefi ), 2026 tahmini ,9. Ancak piyasa katı­lımcılarının beklenti­si çok daha yukarıda: Bloomberg HT anketine gö­re, 2026 ortasında yıllık TÜFE %–28 aralığında bekleniyor.

Enflasyon hedefi ve reel sektör gerçeği arasında 15 puanlık bir “beklenti makası” oluşmuş du­rumda.

2025 yılı döviz piyasasın­da TL nominal olarak istikrar­lı görünse de, reel efektif de­ğer hâlâ yüksek baskı altında. Yıl ortalamasıyla:

-Dolar/TL 39,10,

-Euro/TL 41,85,

-Sepet kur 40,47 seviyele­rinde.

Yıl içinde görülen en yüksek değer ise USD/TRY 42,33 oldu.

TCMB brüt rezervleri 2025 Ekim itibarıyla 163,8 milyar dolar, net rezervler ise swap ha­riç –7,5 milyar dolar düzeyinde. Yani kurun “durağan” görünümü büyük ölçüde rezerv müdahale­leri sayesinde korunuyor.

Kur cephesi dengede görünse de reel sektör için tablo farklı:

-Dış borç stoku:........

© Dünya