En azından 15 yıl oluyor, Kireçburnu’nda bir meyhanede öğle rakısı içiyoruz, deniz ekolojisi uzmanı hocamız Sargun Tont, Barbaros Devecioğlu, ben. Rakıyı söyledik de mezeleri seçiyoruz, Sargun Hoca garsona sordu: “Midyeler çiftlik mi?”

Garson ‘Ne münasebet!’ tonunda cevapladı: “Hayır, doğal midye.”

Biz isteyeceğiz diye düşünürken Sargun Hoca, “Çiftlik midyesi olsa ısmarlardık” dedi. Sonra da açıkladı: “Midye denizin bütün kirliliğini toplar.”

Gazeteciler de dildeki bütün kirlilikleri, yanlışları, dikenleri toplayıp tepe tepe kullanır. Bir yanlış, bir bozuk, bir iğrenç deyiş mi peyda oldu, bilin ki gazeteciler hemen kapıp baştacı eder onu. Yanlış kısa sürede yayılır, herkesin diline yapışır. ‘Tarafında’ bunlardan biridir.

Bu ‘tarafında’yı önce borsa ve finans haberlerinde ya da tv kanallarında bu konularda ahkam kesenlerin lakırdıları arasında duyduk sanırım. ‘Alım tarafında’ ya da ‘satım tarafında’ gibi, ‘Şişecam tarafında’ gibi… ‘Alımda’, ‘satımda’, ‘Şişecam hisselerinde’ demek varken…

Bir haber başlığı vereyim: “Yabancı 7 haftadır hissede alım tarafında.”

Neden şöyle denemesin: ‘Yabancı hissede 7 haftadır alımda.’

Bir piyasa, döviz uzmanı şöyle konuşuyor: “Altın tarafında hamle yapmayı düşünmem.”

Altında, altın alım satımında hamle yapmamayı salık veriyor.

(Bu deyişin kaynağını Ali Tarhan’a sordum, cevabını aşağıda aynen yayınlıyorum. Ali Tarhan emekli bir iktisat hocası, şimdi de yarı zamanlı uluslararası finans dersleri veriyor. Ali Tarhan’ı mektuplarıyla bu köşeye yaptığı katkılardan da hatırlarsınız.)

Bir başlık daha:

“Şirketler Tarafında Tersine Beyin Göçü İçin Ne Yapılabilir?”

Acaba kötü bir çeviriden mi kaynaklanıyor bu yanlış, diye düşünüyordum ama sorun daha başka galiba, çıkış noktası çeviri olsa bile onu aşmış. Bu başlığı taşıyan haberin İngilizcesi de var aynı linkte:

“What Can Be Done for Reverse Brain Drain by Companies?”

Türkçesi şu:

“Şirketler Tersine Beyin Göçü İçin Ne Yapabilir?”

Gördüğünüz gibi ‘tarafında’ demeden de meram anlatılabiliyor, üstelik çok daha iyi, çok daha güzel anlatılıyor.

Tabii ekonomi alanıyla sınırlı kalmadı bu deyiş. Önce teknoloji haberlerine sıçradı sanırım (bu öncelik önemli).

Benzer bir örnek de bu alandan vereyim:

“Netflix, televizyon tarafında da AV1 kullanmaya başladı.”

Bu site orijinal haberin linkini de vermiş, oradaki başlık şöyle:

“AV1 yayınını Netflix üyelerinin TV’lerine getiriyoruz.”

Türkçe yazanlar ‘tarafında’ya neden ihtiyaç duymuşlar acaba?

Bu ‘tarafında’ o kadar yaygın ki, siz de duymuşsunuzdur şöyle cümleleri:

“Galaxy S25 FE İşlemci Tarafında Kafa Karışıklığı Yaratıyor.”

Asıl bu başlık kafa karışıklığı yaratıyor. Meğer şunu demek istiyorlarmış:

“Exynos 2400e mi, yoksa Dimensity 9400 mü? Galaxy S25 FE modeline güç verecek olan yonga seti hâlâ belirsizliğini koruyor.”

“Apple kablosuz kulaklık tarafında çıtayı yükseltiyor; yeni Beats geliyor”: ‘Kulaklıkta’ demek yeter.

“Mercedes, güç ünitesi tarafında büyük bir adım atmış olabilir!”: ‘Güç ünitesi teknolojisinde’ demek istiyor herhalde.

Uzatmayayım, ekonomi haberleri, yorumları bu kullanımla dolu. Fakat o alanı aşıp siyasi alana da sızmış durumda.

Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan şöyle diyor:

“Bir diğer önceliğimiz olan ekonomide de enflasyon, istihdam ve ihracat tarafında çok olumlu haberler alıyoruz.”

Diyeceksiniz ki konu yine ekonomi. Alın o zaman, yine Erdoğan konuşuyor:

“Ama bakıyorsunuz CHP tarafında bir matem havası var. Şam’daki müttefiklerini kaybetmenin şokunu halen atlatamadılar.”

“CHP’de” demek yetmiyor beyfendiye.

Birkaç haber verelim:

“Yunan tarafında büyük deprem korkusu! 9 bin kişi adayı terk etti.”

Yunanistan’da değil de Yunan tarafında. Ege’de deprem olmuş, haber denizin Türkiye ‘tarafı’ndan da bahsetse hadi neyse diyeceğim de…

“Hükümet tarafında asgari ücret netleşiyor.”

Bir netleştirsek, hükümette mi,........

© Diken