mustdagistanli@gmail.com

Şu cümlesini okuyunca Ursula K. Le Guin’e bir kere daha ve daha çok saygı duydum: “Virgüllere milletvekillerine duyduğumdan çok daha fazla saygı duyuyorum.”

Son yıllarda ortaya çıkan ‘Sayın’ diye hitab etme salgınına ne demeli peki? Ne sayını, kim sayın, niye sayın? Politikacılar birbirlerinin gözlerini oyarlar, sonra da ‘Sayın’ diye konuşurlar. Bana ne, benim politikacılara, milletvekillerine saygım yok ki, riyakarlıktan başka bir şey beklemiyorum ki onlardan. Ama gazetecilerden beklediklerim var, çünkü gazetecilik gazetecilerden birşeyler bekler, bunlardan biri de yumruk mesafesini korumaktır.

Boks terimi gibi görünüyor ama gazetecilik için bir ilke. New York Times‘ın meşhur bir köşe yazarı vardı, William Safire (1929 – 2009). Safire siyasi yazılarından başka gazetenin hafta sonu ilavesinde dil yazıları yazardı: “On Language.” Bu yazılar Pazartesileri de Herald Tribune‘de yayınlanırdı. Safire siyasi olarak hiç yakın olmadığım biriydi ama dil yazılarını severdim, kaçırmazdım. Bu adam 1973’te NYT‘de köşe yazarı olmadan önce Watergate Skandalı’yla 1974’te başkanlıktan ayrılmak zorunda kalan Richard Nixon’ın metin yazarlarından biriydi. Her iki işi sayesinde (yüzünden!?) birçok politikacı ve yüksek bürokrat, asker ahbabı vardı. Safire, arkadaşı olsun olmasın, sözünü ettiğim tabakadan insanlar söz konusu olduğunda, kendine şu kuralı koymuş: “Öne çıktıklarında tekmele.”

Bizdeki bu ‘sayın’ tekmeleme mesafesini ihlal ediyor; uzaklaştırıyor ya da yakınlaştırıyor. Saygınlık talep edilerek sağlanamaz, hak edeceksiniz. Bizde talep ediliyor. Yok öyle yağma!

Diyeceksiniz ki, mesela İngilizcede ‘Mr’ (mister) var, ‘Mrs’ var, ‘Miss’ var. Var, var da bu sanlar herkes için var. Bir John Smith ‘Mr’dır, yani bir sarıçizmeli Memet Ağa. Başbakan ona ‘Mr Smith’ diye hitap eder. Türkiye’ye transfer edersek, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 11 Şubat 2006’da, Mersin’deki çiftçiye şöyle demeliydi: ‘Al ananı da git Sayın Mustafa Kemal Öncel!’

Yani İngilizcede ‘Mr’ ya da ‘Miss’ eşitleme için var, eşitliği bozmak için de ‘sir’, ‘lady’, ‘lord’ falan. Bizde ‘sayın’ eşitliği bozmak için var:........

© Diken