Dil, insani-kurumsal ilişkilerde belirleyici unsurlardan biri. Bir konuyu hangi sözcüklerle-kavramlarla ele aldığınız, tartıştığınız, anlattığınız hem konuşanı hem muhatabı dönüştürür. Eşitlikçi bir üslupla kırıp dökmeden konuşana öfke duymak zorlaşır, anlama ihtimali artar.

İnsanlar gibi, siyasal ideolojilerin, siyasi partilerin de dili, yolu yordamı var. Gazete Duvar’da üzerine üç yazı kaleme aldığım Victor Klemperer’in ‘LTI – Nasyonal Sosyalizmin Dili’ kitabı konu hakkında bugüne dek okuduğum en etkileyici eserlerden (Üçüncüsünü buraya bırakıyorum). 1930’lar Almanya’sında dilin nasıl dönüştürüldüğünü, yeni kavramların ortaya çıkışını ve Nazilerin muhataplarına yönelik aşağılayıcı üslubunu anlatıyor Klemperer. Malum, Naziler liberalizme, sosyalizme ve -örneğin eşcinseller gibi- ‘saf’ olmayan her şeye düşmandı. Alaycılık ve bitip tükenmez aşağılama arzusu söz konusu düşmanlığın görünümlerinden biri.

Aşağılamak, muhatabı değersizleştirmenin, sonucunda muhataba yapılabilecek her kötülüğü sıradanlaştırmanın bir yolu. On binlerce insanı gözünü kırpmadan öldüren ve cinayetlerine şimdilik ara vermiş görünen İsrail’in ırkçı-faşist yönetimi (faşist yerine rekabetçi otoriter mi demek gerekir!) ve özellikle kimi bakanlarının Filistinli çoluk çocuk için kullandığı aşağılayıcı sözcükler, bunak dünyamızın henüz unutamayacağı kadar yakın geçmişte sarf edildi. Öldürdüklerini insan-dışı bir mahluk olarak gördükleri için o kadar kolay yapabildiler bu işleri. Ve her günümüz faşisti gibi elbette onlar da faşist olduğunu düşünmüyor, eleştiriyi ‘Ama onlar terörist’ diyerek yanıtlıyor. Bu itham, kalın kafalıların sığınağı haline geldi nicedir.

Faşizan bir dil yalnızca faşist siyasal sistemlerin alametlerinden değil. Bu dili zaman zaman, demokrasiden fazlaca nasiplenmemiş siyasetçilerin, yazar çizerin de benimsediğine tanık olmak mümkün.

Türkiye siyasetinde ‘şiddetli’ ve ‘aşağılayıcı’ dil nadir değil. Yıllardır -kısa aralıklar dışında- en şiddetli / aşağılayıcı dil hemen her zaman Kürt siyasi hareketine yönelmiştir. Yinelemekte zarar yok, Kürt siyasi hareketi mensuplarına saldırmak kolay, eleştirmek zor iştir. Aşağılayıcı, küçümseyici, onur kırıcı ve........

© Diken