menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Popülist Siyaset Koşullarında Devlet İç Mimarisinde Dönüşüm

7 0
12.10.2025

Popülizm her ne kadar 19. yüzyılın ikinci yarısında ilerici hareketlerde sıklıkla karşımıza çıkan ideolojik bir örüntü olsa da son çeyrek asırda daha çok sağ ideolojik skalada kendine yer edinmiştir. Popülizm, sağ popülizm şeklinde sonuç doğurmakta; pek çok muhafazakar-milliyetçi aktör, siyaset zeminini popülizme kaydırarak devlet iktidarına talip olmaktadır. Sağ popülist siyasetin içeriği soruşturulduğunda ise üç öğe ön plana çıkmaktadır: Bunlar sırasıyla liberalizm karşıtı demokrasi anlayışı, lider-halk özdeşliği ve pragmatik düşünme tarzıdır.

Liberalizm karşıtı demokrasi anlayışı millet ile gerçek millet arasında ayrım yapmayı ve çoğulculuğu çoğunlukçu bir içerikle terbiye etmeyi gerektirir. Bu süreç, yasama ve yargı kuvvetlerini işlevsiz kılmakta (veya) araçsal bir niteliğe sokmaktadır. Popülizm yasa yapma ve yasalar için müzakere süreçlerini işletmeye dair geleneksel liberal devlet formunu önemsizleştirir. Kanun yerine kararnamelerle ülkenin yönetilmesi, parlamentonun görev alanının daraltılması ve yasa yapım süreçlerinde daha az gerekçe kullanılması, popülist siyasetin güçlenmesine paralel bir şekilde gözlemlenebilen olumsuz sonuçlardan birkaçıdır. Yasaların rasyonalize edilememesi devlet aygıtının demokratik meşruluğunu geriletmektedir.

Popülist tahayyülün yargı erkine etkisi ise daha çok düşman ceza hukuku şeklinde tezahür eder. Çoğu örnek bakımından popülizmin faşizme yaklaşması anlamına da gelen düşman ceza hukuku, yargının bağımsız ve tarafsız işleyişine gölge düşürür. Popülist iktidarlar yargıda kadrolaşır. Siyasetin uzantısı gibi faaliyet gösteren yargı mensupları muhalif kesimi ceza davaları yoluyla sindirir. Kararların siyasi aktörlerce ve siyasi hesaplarla alındığı popülist yargı düzeninde hukuk siyasetin aracıdır. Bahsi geçen araç aynı zamanda devletin baskı aygıtı yoluyla muhalefet üzerine yoğunlaşması gibi bir sonucu da beraberinde getirir.

Yasamanın önemsizleştiği, yargının ise araçsallaştığı popülist devlet düzeninde siyasal toplumun ağırlık merkezi yürütmedir. Popülist devletin yürütme etkinliği incelendiğinde karşımıza bir dizi unsur çıkar: Öncelikle egemen irade........

© Daktilo1984