Birinci Dünya Savaşı Mondros Ateşkes Antlaşması’yla sona erdiğinde Türk süngülerinin bulunduğu yerlerin “vatan toprağı” olarak kabul edilmesiydi Misakı Milli.

Misakı Milli’yi savunmak için kongrelerle oluşturulan Kuvayı Milliye’nin verdiği ulusal Kurtuluş Savaşı’nın zafere ulaşmasından sonra gerçekleştirilen Lozan’la Türkiye Cumhuriyeti doğdu.

Atatürk’ün deyişiyle “Türk ulusuna karşı yüzyıllardan beri hazırlanmış ve Sevr Antlaşması’yla tamamlandığı sanılmış büyük bir yok etme girişiminin yıkılışını bildirir bir belge” olan ve 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması’ndan sonra işgal kuvvetlerinin son birlikleri 2 Ekim 1923 günü Dolmabahçe’de Türk bayrağını ve Türk askerini selamlayarak İstanbul’u terk etti.

Mustafa Kemal Paşa’nın, 13 Kasım 1918’de Boğaz’da söylediği “Geldikleri gibi giderler!” sözü gerçekleşmişti.

İngiliz diplomat Sir Andrew Ryan, Lozan’ın topraklarında güneş batmayan imparatorluğun yani o dönemin emperyalizminin yenilgisinin belgesi olduğunu şöyle itiraf etmişti:

“Lozan’da onursuz bir barış imzaladık. Bu İngiltere’nin şimdiye dek imzalamış olduğu antlaşmaların en uğursuzu, en mutsuzu ve en kötüsüdür.”

İngiliz tarihçi Arnold Toynbee şöyle değerlendirmişti Lozan’ı:

“Lozan’da müttefikler,........

© Cumhuriyet