Mustafa Kemal cephede... (Çanakkale, 1915)

Ülkemizin kurtarıcısı ve Cumhuriyetimiz’in kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, 1934 yılında, Çanakkale Savaşlarında ölen Anzak askerleri ve onların aileleri için kendi eliyle bir metin hazırlamıştı. Bu metin, dönemin İçişleri Bakanı Şükrü Kaya tarafından 18 Mart Deniz Savaşlarının yıldönümü vesilesiyle yapılan törende okundu:

“Bu memleketin toprakları üzerinde kanlarını döken kahramanlar! Burada bir dost vatanın toprağındasınız. Huzur ve sükûn içinde uyuyunuz. Sizler, Mehmetçiklerle yan yana, koyun koyunasınız. Uzak diyarlardan evlâtlarını harbe gönderen analar! Gözyaşlarınızı dindiriniz. Evlâtlarınız bizim bağrımızdadır. Huzur içindedirler ve huzur içinde rahat uyuyacaklardır. Onlar, bu toprakta canlarını verdikten sonra artık bizim evlâtlarımız olmuşlardır.”

Sofya’da askerî ataşe olarak görev yapan Mustafa Kemal, Birinci Dünya Savaşı başladığında artık bu etkin olmayan görevde kalmak istemediğini Genelkurmay’a bildirmiş ve bunun üzerine, 19. Tümen Komutanlığı’na atanmıştı (20 Ocak 1915). 19. Tümen, 7. Tümen’den 57. Piyade Alayı ile 6. Kolordu’nun 72. ve 77. Alaylarından oluşuyordu. 19. Tümen Komutanı Mustafa Kemal’e, “Maydos Mıntıka Komutanlığı” adı altında, Ece Limanı’yla Seddülbahir ve Morto Limanı arasındaki sahilin savunma görevi verilmişti.

18 Mart 1915 Çanakkale Deniz Savaşı’nda yenilgiye uğratılan Müttefikler, Boğaz’ı yalnızca donanma ile geçemeyeceklerini anlamıştı. Müttefiklerin, Çanakkale Boğazı’nı geçebilmeleri için, kara ve deniz kuvvetlerinin ortaklaşa gerçekleştirecekleri bir harekâta gereksinimleri vardı.

Müttefik devletlerin kara ordusu, Limni Adası’nın Mondros Limanı’nda ve Mısır’da toplanmıştı. Müttefik Kara Ordusu Komutanı, İngiliz Generali Ian Hamilton’du. 25 Nisan sabahı saat 4.20’de, General Hamilton’un komutası altındaki müttefik devletleri........

© Cumhuriyet