Parlamenter sisteme dönülmelidir - Prof. Dr. Doğan Soyaslan
Ülkemizde bir süredir cumhurbaşkanının ömür boyu seçilmesinin önünün açılması konusu tartışılmaktadır. Ömür boyu krallık veya sultanlık, özünde 18. yüzyıla kadar Avrupa’da, günümüzde ortaçağdan çıkamayan Arap devletlerinde vardır. Aydınlık çağ ile birlikte Avrupa halkları, seçme ve seçilme hakkının da insan doğasına uygun devredilmez, vazgeçilmez, kaybolmaz haklardan olduğuna inanmış, krallıkları yıkmış, demokratik cumhuriyetler kurmuştur. Demokrasi, halkın kendi kendisini idare etmesidir. Ancak halkın bu hakkını doğrudan doğruya kullanması olanaklı değildir. Ülkemizde bu hakkı beş yıllık süre için seçtiği temsilcileri aracılığıyla kullanır. İsterse aynı temsilciyi tekrar seçebilir. (AY md. 77/1). Ömür boyu parlamenter veya başbakan olunabilir ancak ömür boyu cumhurbaşkanı olunamaz.
Halkın temsilcilerinden oluşan Millet Meclisi elbette şartlar gerektirdiğinde anayasayı değiştirebilir. Ancak anayasalar üçbeş yılda değiştirilebilir metinler değildirler. Önemli siyasi olaylara bağlı olarak gerektiğinde değiştirilebilirler. Değişiklikler, güçler ayrılığını yerleştirmek, insana daha çok özgürlük tanımak gereği yönünde olur. Ancak Türkiye’de değişiklikler, kuvvetler ayrılığının kaldırılıp kuvvetler birliğinin getirilmesi yönünde yapılmaktadır. Parlamento eliyle geleneksel, otoriter, sosyal ve siyasal yapıya dönülmektedir. Geleneksel yapı, idare edenlerin halka hâkim olduğu, bireyi tanımayan, insanların çocuklaştığı, devletin ne yapacağını bilmediği için inisiyatif alamayan kişilerden oluştuğu, üretime dayanmayan, can ve mal güvenliğinin bulunmadığı, dogmatik, insanları uyutan, toplumun gerilerde kalmasına ve kaçınılmaz olarak devletin çökmesine neden olan yapıdır.
2010 ve 2017 yıllarında yapılan anayasa değişiklikleriyle yargı bağımsızlığı ortadan kaldırıldı. Yargı gücü ve yasama doğrudan doğruya veya dolaylı bir şekilde cumhurbaşkanına bağlandı. Aslında parlamentonun yürütme organının hâkimiyetine girmesi 8. Cumhurbaşkanı Özal ile başladı. Seçime giren siyasi partilere ilgili mevzuatta değişiklik yaparak adayları isterlerse merkez........
© Cumhuriyet
