2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu’na (SPK) göre siyasi partilerin genel merkez, il ve ilçe organları ile il kongresi ve büyük kongre seçimleri yargı gözetiminde yapılır (m.21/1). Seçimlerde “seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük veya kanuna aykırı uygulama nedeniyle seçimlerin iptaline” hâkim karar verir (m.21/11). Ancak seçimin iptaline karar verilebilmesi için öncelikle gözetilmesi gereken husus, “seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim” sonucuna itiraz edilmiş olup olmaması yargıcın gözetmesi gerektiğidir. Söz konusu süre geçtikten sonra yapılacak itiraz süre yönünden reddedilir.

Süresi içinde itirazın yapılması halinde;

- Seçimin sonucunu etkileyecek usulsüzlük olup olmadığı ile

- Kanuna aykırı uygulama bulunup bulunmadığının seçim yargısı tarafından incelenmek zorunluluğu vardır.

Söz gelimi, üye olmayanın ya da delege olmayanın seçimde oy kullanması halinde seçimin sonucunu kullanılan oy etkiliyorsa seçim iptal edilecektir. Örneği sürdürelim, kullanılmaması gereken oy 1, seçim sonucundaki fark 2 ise, geçersiz olması gereken oy seçimi kanununa verilmiş kabul edilse bile sonuca etkili olmadığı için seçimin iptali gerekmeyecektir.

Seçimin yargıç tarafından, süresinde yapılan üzerinde iptal edilmesinde, “bir aydan az ve iki aydan fazla bir süre içinde olmamak üzere seçimlerin yenileneceği tarihi” tespit edilerek ilgili siyasi partiye bildirilir.

Seçim hukukunda düzenlenmiş süreler, seçim güvenliği ve istikrarı içindir. Resen gözetilir; bu itibarla hak düşürücü süredir. Yüksek Seçim Kurulu’nun geliştirdiği uygulamaya göre, “tam kanunsuzluk” hallerinde süreden sonra da istisnai olarak karar verildiği görülmektedir. Sandık kurulunun yasaya aykırı oluşmuş ve seçim sonucuna da süresinde itiraz edilmemiş........

© Cumhuriyet